Wat een armoe!
De tekenaars van South Park zijn gestopt met grappen over Trump. De werkelijkheid heeft de satire ingehaald. Wat moet je dan nog als grappenmaker? Dat gevoel van nutteloosheid heb ik als columnist de laatste tijd soms ook. Politici buitelen over elkaar heen om ons angst en zorgen aan te praten. Ik voel weerstand om daar in mijn columns nog een schepje bovenop te doen. Ik wil jullie het liefst allemaal een knuffel geven en schrijven dat we het hier heel goed hebben.
Dit gevoel bekroop mij heel sterk toen ik afgelopen week naar Omroep MAX keek. Ja, Omroep MAX. Soms vind ik het heerlijk om met een dekentje op de bank weg te dommelen bij tv-programma’s waar de spruitjeslucht vanaf dampt. In Gouden Jaren reist een groep bejaarde, ik bedoel bekende, Nederlanders naar Indonesië. De BN’ers bezochten een rijstplantage waar ze vrouwen spraken die voor een paar euro de hele dag voorovergebogen staan om plantjes in de natte grond te duwen.
Met een glimlach. Want deze Indonesiërs hoeven zich niet druk te maken over hun AOW-leeftijd. Ze werken gewoon door tot hun rug kapot is. En ze hebben geen pensioen, dus ze maken zich ook geen zorgen over de indexering ervan. Het eigen risico in de zorg? Ach, ze hebben toch geen verzekering. Eén blik op deze vrouwen en je schaamt je kapot om te zeggen dat het in Nederland slecht gaat. Het is misschien een zwaktebod om te schrijven dat het elders echt veel erger is. Maar alsjeblieft mensen, het is elders echt veel erger!
Ik besef heus wel dat armoede relatief is. Met de paar euro die de vrouwen daar verdienen kunnen ze meer kopen dan in Nederland. En het is niet gek dat we ons inkomen eerder vergelijken met dat van de buurman dan met iemand aan de andere kant van de wereld. Maar toch even een vergelijking: de armoedegrens is in Nederland voor een alleenstaande ruim 1000 euro per maand. De Indonesische regering werkt daarentegen met een armoedegrens van ongeveer 20 euro. En nog steeds zitten zo’n 30 miljoen Indonesiërs onder die grens.
De Eurobarometer, de opiniepeiler van de Europese Commissie, heeft een bijzondere manier om armoede te meten. Ze vragen deelnemers zich een ladder met zeven treden voor te stellen. Op de onderste twee treden staan de armsten; op de bovenste de allerrijksten. De proefpersonen moeten zeggen op welke tree ze staan. Wat blijkt? Je arm voelen en arm zijn, zijn twee verschillende dingen. In de Balkan zijn er flink wat mensen die zich arm voelen, maar het officieel niet zijn.
Dat heeft vooral te maken met onzekerheid. Iemand die bang is om zijn baan te verliezen, voelt zich vaak armer dan dat-ie werkelijk is. Angst en onbehagen zaaien is dus wel het laatste wat politici moeten doen. De burger bang maken om zieltjes te winnen? Wat een armoe!
About the Author
Irene van den Berg is onafhankelijk (onderzoeks)journalist en schrijft over sociale en ecologische kwesties, zoals armoede, klimaatverandering en de keerzijde van de consumptiemaatschappij. Haar publicaties verschijnen onder meer in OneWorld, NRC en Vrij Nederland.
Related Posts
Tjerk Veenstra is mijn held →
Goedkoop heeft altijd zijn prijs →
Ah wat schattig, een mini-enquête →