Schaarste aan ziekenhuisbedden is ook een ordinaire centenkwestie
Alles is economie, ook tijdens een pandemie. Laat ik dat illustreren aan de hand van ziekenhuisbedden. Deze week voerde het kabinet opnieuw vrijheidsbeperkende maatregelen in, met als belangrijk argument dat de zorg toegankelijk moet blijven. Voor iedere nieuwe coronapatiënt op de intensive care moeten operaties worden afgebeld, omdat er te weinig plek is. De verantwoordelijkheid hiervoor legt het kabinet bij de ongevaccineerden. ,,Dit bed had niet bezet hoeven zijn”, sprak Hugo de Jonge beschuldigend bij een bezoek aan het Medisch Centrum Leeuwarden.
De econoom vraagt zich daarentegen af hoe die schaarste is ontstaan. Hoe kan het dat er in een van de rijkste landen een tekort is aan bedden? Begin jaren 70 waren er nog 75.000 ziekenhuisbedden in Nederland. Op papier is dat aantal sindsdien ongeveer gehalveerd. En in werkelijkheid zijn er nog minder bedden beschikbaar, legde intensivecarehoofd en corona-BN’er Diederik Gommers afgelopen najaar op Twitter uit. Zo’n 12.500 bedden op dagen met voldoende personeel, zei hij toen. Want de rest is bijvoorbeeld ook bedoeld voor kinderen, nierpatiënten die moeten dialyseren en te vroeg geboren baby’s. En een coronapatiënt kun je nu eenmaal niet in een couveuse leggen.
“De zorg is al duur genoeg, oordeelde de politiek jarenlang, dus werd het aantal beschikbare bedden krap ingeschaald”
Dat er minder ziekenhuisbedden zijn, komt enerzijds doordat de zorg de afgelopen decennia alsmaar beter is geworden, waardoor mensen minder lang in het ziekenhuis liggen. Maar het is anderzijds ook een ordinaire centenkwestie. De zorg is al duur genoeg, oordeelde de politiek jarenlang, dus werd het aantal beschikbare bedden krap ingeschaald. En zo heeft Nederland met duizend à tweeduizend covidpatiënten in het ziekenhuis nu een gigantisch probleem.
Het zou helpen als we heel anders tegen zorgkosten aan gingen kijken. Nu zien we zorg als problematische kostenpost die beteugeld moet worden. Ik snap wel waar dat vandaan komt: volgens pre-corona-berekeningen van het Centraal Planbureau zouden de zorgkosten de komende jaren oplopen tot 100 miljard euro, 10 procent van het bedrag dat Nederland jaarlijks verdient. Dat is waanzinnig veel geld. Maar inmiddels hebben we ook geleerd wat het kost als de zorg houtje-touwtje bij elkaar gehouden moet worden.
“Maar de hogere kosten worden ook veroorzaakt door positieve ontwikkelingen”
Geld steken in de gezondheid van burgers is in de basis een heel mooie investering. Dat het allemaal beter en efficiënter moet, geloof ik meteen. Maar de hogere kosten worden ook veroorzaakt door positieve ontwikkelingen. Bijvoorbeeld dat we gemiddeld steeds ouder worden, en ouderen nu eenmaal meer zorg nodig hebben. En dat er steeds meer effectieve behandelingen bijkomen. Zo overlijden er steeds minder mensen aan kanker. In het begin van de jaren 70 overleden jaarlijks meer dan tweehonderd kinderen aan kanker. In 2016 waren dat er 61. Als ik dan toch een applaus aan de zorg zou geven, dan was het daarvoor.
Een discussie die we na ruim 1,5 jaar corona nodig moeten voeren is: is het erg om meer geld aan zorg uit te geven als we daar levensjaren en -kwaliteit voor terug krijgen? Minister van Financiën Wopke Hoekstra zei in januari 2020 dat volgens hem de stijgende zorgkosten niet houdbaar zijn. ,,Vooral de zorg heeft het vermogen om als een koekoeksjong andere vogeltjes uit het nest te duwen.” Gelijk kreeg hij, maar om een heel andere reden.
Schaarste aan ziekenhuisbedden is ook een ordinaire centenkwestie
About the Author
Irene van den Berg is onafhankelijk (onderzoeks)journalist en schrijft over sociale en ecologische kwesties, zoals armoede, klimaatverandering en de keerzijde van de consumptiemaatschappij. Haar publicaties verschijnen onder meer in OneWorld, NRC en Vrij Nederland.
Related Posts
Burgemeesters zien met lede ogen invloed op crisis afnemen →
Ook na corona werken vanaf zolder →
Opvoeden in coronatijd, het is behelpen →