Robots
Neem plaats op de sofa van Irene van den Berg. Zij analyseert iedere week ons economisch gedrag.
Wie vertrouw je liever je geld toe: een financieel adviseur of een robot? Lastig. Ik heb een gezond wantrouwen tegen iedereen die mij vertelt wat ik met mijn centen moet doen en zelf niet schathemeltjerijk is. Maar ik zit ook niet te wachten op een ‘persoonlijk’ gesprek met een computer. U.heeft.1.dochter. Wilt.u.nog.meer.kinderen? ‘Nou, ik uh…’ Uw.antwoord.luidt.NEE. Druk.F1.als.dit.niet.correct.is.
Mijn voorstelling van robotadvies is natuurlijk nogal ouderwets. Volgens Benedict Dellaert, economieprofessor aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, is advies van een computer juist persoonlijker. Een robot kan meer data verwerken en dus beter maatwerk leveren. Dellaert publiceerde onlangs een artikel over robotadvies in de financiële sector. Hij verwacht dat hypotheek- en beleggingsadviseurs van vlees en bloed steeds schaarser worden.
Maar voor hun machinale collega’s de macht grijpen, moet de consument wel vertrouwen in ze krijgen. Franse onderzoekers deden een paar jaar geleden een experiment om te testen hoe geloofwaardig wij robots vinden. De deelnemers kregen een dilemma voorgelegd, dat zogenaamd ook door een robot werd opgelost. De robot werd bestuurd door een mens en gaf telkens expres een ander antwoord. De proefpersoon mocht vervolgens zijn antwoord nog aanpassen. In de meeste gevallen bleven de deelnemers bij hun eerste keuze. Ongeveer een kwart ging met de robot mee als het ging om een meetbare vraag, zoals: welk van deze twee objecten weegt het zwaarst? Maar bij sociale vragen – welk van deze twee dingen neem je het liefst mee voor een dag aan zee? – liet slechts zo’n 5 procent zich overtuigen. Conclusie: we hebben grote moeite om robots als autoriteit te zien.
Waarschijnlijk zijn we daardoor ook kritischer op fouten van robotadviseurs. Zeker als de consequenties groot zijn. ,,Een verhaal over een kind dat sterft omdat een algoritme een fout heeft gemaakt, is schrijnender dan een verhaal over hetzelfde probleem over hetzelfde gebeuren als gevolg van een menselijke fout”, stelt gedragswetenschapper Daniel Kahneman in zijn boek Ons feilbare denken. Bovendien is de impact van een computerfout meestal groter. Als een mens een verkeerd advies geeft, raakt dat vaak één persoon. Als een robot de fout in gaat, kan dat vele consumenten treffen.
Ook heel belangrijk: je kunt een computer niet verantwoordelijk stellen voor zijn miskleunen. Als mijn hele pensioen foetsie is vanwege een slecht beleggingsadvies, dan wil ik graag verhaal kunnen halen. En het liefst niet bij een robot die zegt: Uw.klacht.luidt.INCOMPETENTE.SUKKEL. Druk.F1.als.dit.niet.correct.is.
About the Author
Irene van den Berg is onafhankelijk (onderzoeks)journalist en schrijft over sociale en ecologische kwesties, zoals armoede, klimaatverandering en de keerzijde van de consumptiemaatschappij. Haar publicaties verschijnen onder meer in OneWorld, NRC en Vrij Nederland.
Related Posts
Politiek is terughoudend bij aanpak superrijken: ‘Er zijn geen simpele oplossingen’ →
Privéjacht, dure auto en een groot huis: ‘ultrarijken brengen klimaatdoelen in gevaar’ →
Goede doelen moeten het niet hebben van de superrijken →
