Psychologeld – Meer fooi
Neem plaats op de sofa van Irene van den Berg. Zij analyseert iedere week ons economisch gedrag.
Sinds een gênant voorval in Mexico, geef ik altijd een riante fooi. Met een vriendin reisde ik drie weken door het Midden-Amerikaanse land. Na de zoveelste avond taco’s en margarita’s kregen we de rekening. We legden de schade, inclusief fooi, op het tafeltje en vertrokken. Net van het terras, hoorde ik achter ons luid gefoeter. Een boze ober kwam ons achterna en ontstak in een tirade over de, in zijn ogen, belachelijk lage fooi waarmee hij zijn rekeningen niet kon betalen: ,,My boss is underpaying me. And I can’t pay my bills from the shit you gave me.” Met vele ogen op ons gericht haalden we wat extra pesos uit onze portemonnee, en dropen met een rood hoofd af.
Je gasten voor een vol terras ‘emotioneel afpersen’ is een effectieve manier om meer fooi binnen te harken. Maar ook om klanten daarna voor altijd weg te jagen. Gelukkig worden er vaker subtielere trucs ingezet om wat extra fooi los te peuteren. Wetenschappers ontdekten dat we bijvoorbeeld meer tippen als er al wat in de fooienpot zit. Zo betalen we eerder een vrijwillige bijdrage aan de wc-juffrouw als er al wat geld op het schoteltje ligt. Een pot met geld op de bar kan ook goed werken.
De Amerikaanse hoogleraar Michael Lynn deed veel onderzoek naar factoren die de hoogte van de fooi beïnvloeden. Hij ontdekte dat we sneller fooi geven als de ober veel lacht, ons complimenteert met onze keuze, iets persoonlijks op de rekening schrijft, naast de tafel hurkt of zichzelf voorstelt. Zijn onderzoek leert ons veel over onze motieven om een fooi te geven. Dat doen we onder meer omdat we ons met de ander identificeren of simpelweg omdat we aardig gevonden willen worden.
Ook grappig: Lynn ontdekte dat we meer fooi geven als iemand er opvallend uitziet. Uit een van zijn experimenten bleek dat serveersters die een bloem in het haar droegen, meer fooi kregen. Franse sociaal psychologen ontdekten dat ook kleding verschil maakt, tenminste bij mannelijke gasten. Ze lieten elf serveersters steeds een andere kleur T-shirt dragen. Mannen bleken 14 tot 26 procent hogere fooien te geven aan serveersters in het rood. Vrouwen waren opvallend genoeg niet gevoelig voor rode kleding en gaven alle serveersters ongeveer evenveel fooi. De onderzoekers vermoeden dan ook dat er een verband is met seksuele aantrekkingskracht.
Bij mij zijn al die trucs trouwens niet nodig. Sinds ik publiekelijk als vrek te kijk ben gezet, krijgt iedere ober, wc-juffrouw of taxichauffeur van mij sowieso 10 procent fooi. En dan kijk ik ze met grote ogen aan: vind jij mij alsjeblieft wél aardig?
About the Author
Irene van den Berg is onafhankelijk (onderzoeks)journalist en schrijft over sociale en ecologische kwesties, zoals armoede, klimaatverandering en de keerzijde van de consumptiemaatschappij. Haar publicaties verschijnen onder meer in OneWorld, NRC en Vrij Nederland.
Related Posts
Politiek is terughoudend bij aanpak superrijken: ‘Er zijn geen simpele oplossingen’ →
Privéjacht, dure auto en een groot huis: ‘ultrarijken brengen klimaatdoelen in gevaar’ →
Goede doelen moeten het niet hebben van de superrijken →
