‘Duimen dat er niets gebeurt’
Voor duizenden mensen met financiële problemen is het onmogelijk om een reguliere schadeverzekering, zoals een aansprakelijkheids- of inboedelverzekering, af te sluiten. Dat leidt tot grote risico’s.
Zzp-er en alleenstaande moeder Mirjam* verdiende een paar jaar geleden vaak te weinig om alle facturen te kunnen voldoen. “Mijn keuze viel dan op de huur en eten voor mijn kind. Niet op mijn verzekeringen”, vertelt ze. Ze negeerde twee herinneringen van haar autoverzekering bij verzekeraar ZLM Verzekeringen, waarna ze zowel uit haar auto-, inboedel- als aansprakelijkheidsverzekering werd gezet. “Dat is mijn eigen schuld. Ik had alleen geen idee van de enorme impact die dit zou hebben.”
Meteen als ze uit de verzekering is gezet, belt Mirjam naar ZLM met de vraag of een betalingsregeling mogelijk is. Maar eenmaal geroyeerd, wil de verzekeraar niets meer voor haar doen. Als ze elders een polis probeert af te sluiten, krijgt ze ook nul op het rekest. Uiteindelijklukt het om bij de Vereende Verzekeringen, een verzekeraar die zich richt op moeilijk verzekerbare risico’s, een duurdere autoverzekering te krijgen. Een inboedel- en aansprakelijkheidsverzekering heeft ze niet meer. De premie, die de Vereende daarvoor rekent, kan ze niet opbrengen. “Mijn eenmanszaak is ook onverzekerbaar. Ik heb geen bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering. Daar probeer ik niet over na te denken want dat resulteert in een soort paniekaanvallen.”
Ook voor duizenden andere Nederlanders met financiële problemen is het onmogelijk om een reguliere schadeverzekering, zoals een aansprakelijkheids- of inboedelverzekering, af te sluiten. Wie eenmaal uit een schadeverzekering is gezet vanwege wanbetaling, loopt het risico ook elders te worden geweigerd. En dat royeren mag al best snel: na 50 dagen te laat betalen mag een verzekeraar een klant uit de verzekering zetten.
Cis-registratie
Bij een royement vanwege wanbetaling krijg je een aantekening in de registratie van de verzekeraar zelf. Daardoor kun je bij verschillende labels worden uitgesloten. Bijvoorbeeld , wanneer FBTO een verzekering beëindigt wegens wanbetaling, wordt een klant niet alleen daar gedurende een jaar geweigerd. Maar ook bij Interpolis en Centraal Beheer, want die vallen allemaal onder Achmea.
“Wij stoppen niet zomaar met een verzekering”, reageert Viola Teepe van Achmea. “Wanneer mensen hun betalingsverplichting niet nakomen, dan sturen wij altijd een herinnering, een servicemail en vervolgens nog een tweede herinnering. In veel gevallen nemen klanten contact met ons op wanneer zij een betaalherinnering van ons ontvangen.”
Daarnaast wisselen verzekeraars via het Centraal Informatie Systeem (CIS) informatie uit over hun klanten, bijvoorbeeld bij een schademelding of bij ontzegging van de rijbevoegdheid. Voor geroyeerde wanbetalers is er een aparte categorie. Die worden in het CIS geregistreerd wegens het niet nakomen van ‘financiële verplichtingen’. Deze registratie is alleen zichtbaar voor andere verzekeraars als de verzekerde tot twee keer toe binnen 3 jaar wegens wanbetaling is geroyeerd. Het gaat in deze categorie om iets meer dan 5.000 klanten, blijkt uit cijfers van het Verbond van Verzekeraars.
Aantal veel hoger
Toch ligt het aantal Nederlanders dat vanwege financiële problemen geen verzekering kan afsluiten, waarschijnlijk veel hoger. Veel verzekeraars vragen bij een nieuwe aanvraag namelijk simpelweg of je eerder uit een verzekering bent gezet. Waardoor je vaak al na één royering vanwege wanbetaling bij een andere maatschappij wordt geweigerd, zo ontdekte Dick-Jan Abbringh, directeur van Purpose, een adviesbureau dat haar klanten helpt om armoede en schulden in Nederland te bestrijden.
Abbringh stopte bij wijze van experiment met het betalen van zijn inboedel- en opstalverzekering bij Centraal Beheer en werd vervolgens geroyeerd. Vervolgens lukte het, tot zijn grote schrik, nergens meer om een nieuwe verzekering te krijgen. “Toen ik via Independer een verzekering wilde afsluiten, leek dat aanvankelijk online te lukken. Maar binnen een uur hing een medewerker aan de lijn. Er waren geen mogelijkheden om een woonverzekering aan te gaan bij welke verzekeraar dan ook, vanwege het feit dat ik had gemeld had dat ik was geroyeerd vanwege wanbetaling”, vertelt hij.
Abbringh probeert het vervolgens nog bij ANWB en Hema, maar krijgt ook daar nul op het rekest. “Bij de Hema kwam ik zelfs niet verder in het systeem als ik ‘het vinkje’ aanklikte bij de vraag of een verzekering wel eens beëindigd was door een verzekeraar.”
Het risico ligt op frauderen ligt op de loer, waarschuwt Abbringh. Eva*, die na haar scheiding een nieuwe inboedel- en uitvaartverzekering wilde, kreeg tijdens het afsluiten de vraag of ze gebruik maakte van schuldhulpverlening. Als ze daar ja op antwoordde, kon ze geen verzekering afsluiten. “Ik zit momenteel in de schuldhulpverlening, maar dat heb ik verzwegen. Dat is tegen mijn gevoel en principes, maar ik wil ook niet onverzekerd rondlopen.” Eva zou graag zien dat verzekeraars beter naar de persoonlijke situatie van mensen kijken. “Door de schuldhulpverlening ben ik juist wél in staat mijn verzekeringen te betalen. En toch word ik daarvoor gestraft.”
Abbringh blijft eerlijk en wendt zich tot de Vereende. Daar blijkt de premie voor de opstalverzekering meer dan twee keer zo hoog als bij Centraal Beheer. “Iemand met financiële problemen betaalt in praktijk dus twee keer zoveel voor een verzekering. Dat is vreemd.” Paul Koopman van het Verbond van Verzekeraars reageert: “de Vereende is een initiatief van verzekeraars om mensen die moeilijk verzekerbaar zijn toch een laatste vangnet te bieden. Omdat het hier gaat om bijzondere risico’s, is de premie ook hoger.” Al erkent hij dat de Vereende ‘niet altijd een goede oplossing’ is voor mensen in een financieel kwetsbare positie. Abbringh: “Het is hard nodig dat er een betere terugvalverzekering komt. De manier waarop de Vereende het nu doet is niet te betalen voor mensen met financiële problemen.”
Verschillen tussen verzekeraars
Volgens het Verbond van Verzekeraars gaan verzekeraars verschillend om met wanbetalers. “Veel verzekeraars hebben initiatieven om mensen met schulden bij te staan. En ook als Verbond verkennen we op welke manier we nog meer kunnen bijdragen aan de oplossing in plaats van onderdeel te zijn van het probleem’’, verklaart woordvoerder Paul Koopman van het Verbond van Verzekeraars. Een aantal verzekeraars heeft bijvoorbeeld een ‘ethisch manifest’ ondertekend voor het omgaan met klanten met betalingsproblemen. Daarin staat onder meer dat ze proberen een oplossing te vinden voor klanten die niet kunnen betalen. Zo zijn sommige verzekeraars, volgens het verbond, bijvoorbeeld wél bereid om een polis te herstellen nadat ze een klant hebben geroyeerd.
Zoniet ZLM, waarbij Mirjam verzekerd was. Overigens ook geen ondertekenaar van het ethisch manifest, maar wel al jaren aan kop als meest klantvriendelijke verzekeraar volgens onderzoek in opdracht van het Verbond van Verzekeraars. “Op het moment dat zij geroyeerd is, is zij geen klant meer van ZLM. Een betalingsregeling kunnen we niet sluiten met niet-klanten. Wij bieden overigens wel regelmatig betalingsregelingen aan voordat we de klant royeren. De klant moet dan wel zelf ook initiatief nemen en reageren op een van de drie schriftelijke betalingsherinneringen of in een telefonisch contact. De klant heeft hier ruim 3 maanden de tijd voor, voordat we tot royement over gaan”, stelt Oscar Monshouwer, directeur verzekeringszaken bij ZLM Verzekeringen, in een schriftelijke reactie. In 2019 royeerde ZLM Verzekeringen ongeveer 600 klanten vanwege wanbetaling.
Bewustwording
Volgens Abbringh is het belangrijk dat verzekeraars hun klanten actiever informeren over de gevolgen van wanbetaling. “Toen ik aan het experiment begon, had ik het idee dat ik snel weer een nieuwe verzekering zou kunnen afsluiten bij een andere verzekeraar, maar het tegendeel bleek waar.” Toch heeft hij geen spijt. “Het heeft me bewust gemaakt van wat het met je doet om onbeschermd te zijn tegen brand, inbraak of aansprakelijkheid. Een bijzonder onprettig gevoel dat stress veroorzaakt. Je wil per slot van rekening je gezin beschermen.” Abbringh wist uiteindelijk via een tussenpersoon buiten de Vereende om een nieuwe inboedel- en opstalverzekering af te sluiten.
Ook Mirjam heeft stress van het feit dat ze niet goed is verzekerd. “Ik heb mijn dochter, toen ze 18 jaar werd, opgebiecht dat we geen inboedelverzekering hadden. En dat ze zelf een verzekering moest afsluiten als ze haar spullen wilde beschermen. Je schaamt je wel als je zoiets tegen je kind moet vertellen”, aldus Mirjam. Bij wanbetaling worden de gegevens na 5 jaar uit het CIS verwijderd. Voor Mirjam loopt die termijn in 2021 af. “Ik kan alleen maar heel hard duimen dat er voor die tijd niets gebeurt.”
* De namen Mirjam en Eva zijn gefingeerd. De namen zijn bekend bij de redactie.
Mirjam is ongewild onverzekerd: ‘Ik had geen idee van de impact’
About the Author
Irene van den Berg is onafhankelijk (onderzoeks)journalist en schrijft over sociale en ecologische kwesties, zoals armoede, klimaatverandering en de keerzijde van de consumptiemaatschappij. Haar publicaties verschijnen onder meer in OneWorld, NRC en Vrij Nederland.
Related Posts
Overlast en obesitas, maar niemand stopt de opmars van fastfoodketens in Rotterdam →
Waarom benut Nederland nu pas Europese voedselsteun? →
‘Uitbannen van extreme rijkdom is een mooi ideaal’ →
