De bank beu: Alles contant!
Nederlanders vertrouwen de bank niet meer. Toch denken we niet zonder te kunnen. Maar is dat wel zo? De komende weken onderzoekt Irene van den Berg dat voor Geld & Goed. Aflevering 3: leven zonder bankrekening
Iedere Nederlander heeft recht op een bankrekening. Klop je zonder betaalrekening aan bij de bank, dan moet die je verder helpen. Ook als je schulden hebt of dakloos bent. Dat spraken de banken in 2001 af met hulpverleningsinstanties als het Leger des Heils. “Iedere volwassene moet een eigen bankrekening en pinpas hebben om mee te kunnen doen in de maatschappij”, zo stelt de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB). Is een bankrekening inderdaad een voorwaarde geworden om deel te nemen aan onze samenleving? En is het recht op een betaalrekening daardoor een plicht geworden ?
Wat doet de bank?
Banken rekenen enkele tientjes per jaar voor een betaalrekening. Shoppen loont want de verschillen zijn groot. Zo lukt het ASN om voor 15 euro een betaalrekening aan te bieden, terwijl je hier bij Triodos bijna het dubbele voor betaalt. De prijs van een rekening hangt vooral af van de extra’s die je krijgt. Zo kun je bij Rabobank een eenvoudige betaalrekening openen voor 21,60 per jaar, maar je kunt ook kiezen voor het RiantPakket, inclusief wereldwijde service en creditcard, voor bijna 70 euro per jaar.
Bij de meeste banken krijg je geen rente over je saldo, terwijl je wel flink moet lappen als je rood staat. Uit een enquête van de Consumentenbond blijkt dit voor veel Nederlanders een doorn in het oog. Ook hier steekt ASN gunstig af. De bank rekent met 9 procent een van de laagste rentes bij roodstand, terwijl je wel een – hoewel zeer bescheiden – rente over je geld ontvangt. Sta je vaak rood, dan kun je beter geen rekening bij ABN Amro afsluiten. Daar betaal je maar liefst 14 procent rente.
Het geld op je bankrekening is van jou, maar de bank heeft de mogelijkheid om je de toegang tot je rekening te ontzeggen, zo bleek in 2013 in Cyprus. Gaat een bank failliet, dan garandeert De Nederlandsche Bank (DNB) een bedrag per rekeninghouder van maximaal 100.000 euro. Bedragen daarboven bent je kwijt.
Wie zijn geld niet bij de bank wil stallen, zal alles in contanten moeten doen. Maar kan dat anno 2015 nog wel?
Wat is het alternatief?
1) Belasting betalen
Je hebt geen bankrekening nodig om belasting te betalen. “Je kunt een contante betaling bij een grenswisselkantoor doen”, verklaart Herman Opmeer van de Belastingdienst. Het wisselkantoor brengt hier wel kosten voor in rekening. Bij wisselkantoren van GWK Travelex betaal je bijvoorbeeld 6,95 euro voor een contante betaling. Een andere optie is het contant betalen van de belastingdeurwaarder, maar dan moet je al een flinke belastingschuld hebben opgebouwd. De contante betaling aan de kas van het belastingkantoor werd begin jaren negentig afgeschaft. Zo kon de Belastingdienst bezuinigen op personeel en geldopslagcapaciteit bij de kantoren.
2) Toeslagen ontvangen
Maar om belasting en toeslagen te ontvangen, moet je wel in bezit zijn van een bankrekening. Belastingwoordvoerder Opmeer: “Sinds 1 december 2013 moeten wij uitbetalingen op één rekeningnummer doen. Dat rekeningnummer moet op naam van de belastingplichtige staan. Dit voorkomt vergissingen en helpt fraude tegen te gaan.” Er is volgens Opmeer slechts één uitweg. “In een beperkt aantal gevallen is uitbetaling op de bankrekening van een derde mogelijk.”
3) Uitkering ontvangen
Een uitkering ontvangen zonder betaalrekening is wel mogelijk. “Het is geen wettelijke plicht om een bankrekening te hebben. Dat betekent dat wij moeten nadenken over een oplossing als iemand principiële bezwaren heeft tegen een betaalrekening”, zegt Wessel Agterhof van het UWV. Maar de laatste uitkeringsgerechtigde zonder betaalrekening ging, volgens Agterhof, tien jaar geleden met pensioen. Sindsdien heeft het UWV niet meer met dit bijltje gehakt. “Tien jaar geleden deden de kantoren nog kasbetalingen maar inmiddels niet meer. Bij een nieuw verzoek zullen we dus echt weer moeten uitzoeken wat de opties zijn. We kunnen de uitkering wel op de bankrekening van een derde storten. Maar als iemand principiële bezwaren tegen de bank heeft, is dat wellicht geen oplossing”, aldus de UWV-woordvoerder.
4) Salaris ontvangen
Je salaris ontvangen zonder bankrekening, is een probleem. Sinds begin dit jaar mag je je loon namelijk niet meer helemaal contant ontvangen. Je werkgever moet minimaal het minimumloon op een rekening storten. Dit om een einde te maken aan de ontduiking van het minimumloon. Je zou de rest dus in contanten eisen, maar de kans is groot dat dat de verhouding met je baas geen goed doet.
Wat kost een betaalrekening?
| GoedkoopsteBetaalrekening | Betaalrekening met creditcard | Rente | Rente bij rood staan | |
| ABN Amro | 22,20 euro (alleen mogelijk als je al betaalrekening met creditcard hebt) | 39 euro | 0% | 14% |
| ASN | 15 euro | 35 euro | 0,5% | 9% |
| ING | 16,40 euro | 33,80 euro | 0% | 13,9% |
| Rabobank | 21,60 euro | 38,40 euro | 0% | 12,9% |
| Regiobank | 23,40 euro | Niet mogelijk | 0% | 9% |
| SNS Bank | 30 euro | 45,75 euro | 1,05% | 11% |
| Triodos | 27 euro | Niet mogelijk | 0% | 12% |
In gesprek
De serie ‘De bank beu’ maakt wat los. Veel lezers mailden over hun wantrouwen in de bank. Een greep uit de reacties:
Spiegel voorhouden
Volgens Marcel Nijenhuis moeten we ook de hand in eigen boezem steken. “Ik herken het ‘beu zijn van de bank’ ten dele omdat die sector niet op een hoger niveau geleerd heeft van de crisis. Het lijkt back-to-business. Maar dat geldt ook voor consumenten. Wij willen de welvaart in stand houden waardoor we altijd van groei en maximalisatie afhankelijk zijn. Nieuw geld is niet alleen de bank een spiegel voorhouden, maar ook onszelf. Kan het met minder en toch meer welzijn (consuminderen)? Kan het ook meer samen (de kracht van verbinden, coöperaties en burgerinitiatief). Kan het creatiever? En kunnen we dezelfde middelen (er is geld in overvloed) anders verdelen? Nieuw geld vraagt om een andere levenshouding. Dat betekent verworvenheden loslaten (bonussen, waarde, bezit) maar er heel veel voor terug krijgen.”
Ego verarmt
Ook Piet van den Tillaart roept in een filosofisch getinte mail op om op een andere manier naar geld te kijken. Er was geld wat men niet direct nodig had. Uit liefde om elkaar te helpen, werden banken opgericht. Rente telde als onkosten en gingen van de winst af. En ook banken kregen medewerkers met een kostwinning. Geld, bergen geld, werden een verzamelobject. En wat moeten we er toch mee? Van de liefde moeten we het hebben. Liefde verbindt. Ego verarmt.
Fatsoenlijk geholpen
Ton Diks wil consumenten aanzetten tot actie. “Er is maar een manier om de reguliere banken hard aan te pakken: al ons spaargeld weghalen en het bij een bankinstelling onderbrengen waarbij de klant wél centraal staat. De consument – privé of zakelijk – is er in deze onzekere financieel moeilijke tijden vooral bij gebaat dat we fatsoenlijk en met de juiste informatie worden geholpen.
De bank beu: alles contant!
De bank beu: alles contant!
About the Author
Irene van den Berg is onafhankelijk (onderzoeks)journalist en schrijft over sociale en ecologische kwesties, zoals armoede, klimaatverandering en de keerzijde van de consumptiemaatschappij. Haar publicaties verschijnen onder meer in OneWorld, NRC en Vrij Nederland.
Related Posts
Alleen reizen met je kind →
Je huis als hotel →
5 grootste misverstanden over je autoverzekering →
