Psychologeld – Creditcard
Neem plaats op de sofa van Irene van den Berg. Zij analyseert iedere week ons economisch gedrag.
Het doorknippen van een creditcard is een terugkerend symbolisch moment in tv-programma’s over financiële brokkenpiloten. De schaar gaat in het plastic en plotsklaps gaan de brekebeentjes heel verstandig met hun centen om. Wat een onzin, dacht ik altijd: het probleem ligt niet bij het betaalmiddel maar bij de degene die er zo onbezonnen mee omgaat. De wetenschap stelt mij echter in het ongelijk. Wie met creditcard betaalt, maakt dommere financiële keuzes.
Een Amerikaanse wetenschapper onderzocht de kassabonnen van tweehonderd supermarktklanten. Klanten die met creditcard betaalden, kochten meer snoep, tijdschriften en snacks. De cashbetalers gaven 9 dollar uit aan extraatjes; de shoppers met creditcard kochten voor maar liefst 19 euro aan rotzooi. Nog zo’n onderzoek: bedrijfskundestudenten boden op kaartjes voor populaire sportwedstrijden. De ene helft moest contact betalen, de andere met creditcard. De studenten die met plastic dokten, boden gemiddeld twee keer zoveel.
Een creditcard maakt roekelozer omdat het een abstract betaalmiddel is. Wanneer we met brief of muntgeld betalen, hebben we meer gevoel bij de waarde. Dat voelt anders als je een stukje plastic door een gleuf haalt. En ach, het duurt toch nog even voordat het geld echt afgeschreven wordt.
Banken lijken hun klanten dan ook niet helemaal te vertrouwen met een creditcard. Zeker als de klant in hun ogen hun ogen een beetje dom is. Wanneer je onvoldoende saldo hebt om je creditcardschuld op tijd af te lossen of de kredietlimiet overschrijdt, betaal je een fikse boete. Uit recent Amerikaans onderzoek blijkt dat klanten die alleen hun middelbare school hebben afgerond hogere boetes krijgen dan hoogopgeleiden. Er blijkt een duidelijke relatie: hoe lager de opleiding, des te hoger de boete.
Bankmedewerkers vragen opvallend genoeg helemaal niet naar de opleiding van potentiele klanten. Maar ze houden wel rekening met schulden uit het verleden en hoe wereldwijs iemand overkomt. Bankiers zijn ook maar mensen, dus zo’n risico-inschatting is best begrijpelijk. Maar het resultaat is wel dat laagopgeleiden in de VS nog dieper in de problemen raken bij creditcardschulden.
Een beter idee is om bij iedere creditcard standaard een schaar te verstrekken. De realiteit is dat we allemaal last hebben van tijdelijke verstandsverbijstering zodra we dat plastic kaartje uit onze portemonnee halen. Gelukkig heb je John Williams niet nodig om hem door te knippen als het mis gaat
About the Author
Irene van den Berg is onafhankelijk (onderzoeks)journalist en schrijft over sociale en ecologische kwesties, zoals armoede, klimaatverandering en de keerzijde van de consumptiemaatschappij. Haar publicaties verschijnen onder meer in OneWorld, NRC en Vrij Nederland.
Related Posts
Politiek is terughoudend bij aanpak superrijken: ‘Er zijn geen simpele oplossingen’ →
Privéjacht, dure auto en een groot huis: ‘ultrarijken brengen klimaatdoelen in gevaar’ →
Goede doelen moeten het niet hebben van de superrijken →
