Als de klant moe is
Hoeveel zou ik over hebben voor één nacht ongestoord slapen? Toen mijn dochtertje nog een paar keer per nacht wakker werd, pijnigde ik mezelf wel eens met die vraag. Ik was bereid om astronomische bedragen neer te tellen voor 8 uur ononderbroken doortukken. Voor het eerst begreep ik, als goede slaper, hoe mensen zich kunnen laten inpalmen door de slaapindustrie. Ik geloof nog steeds niet in homeopathische kruidenmiddelen, slaaptheetjes, kussensprays en dure matrassen als wondermiddelen voor de slechte slaper. Maar wel in de kracht van slaapmarketing.
Zelf trapte ik er ook in. Mijn dochtertje hield zichzelf de eerste maanden vaak wakker door ongecontroleerd met haar armpjes te zwaaien. Mijn lief en ik zaten dan naast haar bedje om haar handjes vast te houden totdat ze insliep. Soms vlogen haar armpjes dan weer de lucht de in, waardoor ze weer wakker werd. Dit ritueel herhaalde zich een paar keer totdat ze echt in diepe slaap was. En kon zomaar een half uur tot een uur in beslag nemen. Ook midden in de nacht.
Toen ik las over een slaapzakje dat spartelende ledemaatjes in bedwang hield, kon ik mijn geluk niet op. Het kostte 40 euro, maar ik had er ook het tienvoudige voor betaald als ik zeker wist dat het zou werken. Dat deed het helaas niet. Mijn dochtertje vond het niet prettig om in een cocon te liggen en probeerde zich eruit te wurmen. Al snel belandde het slaapzakje in de kast.
Achteraf probeerde ik te construeren waarom ik er was ingetuind. Dat had alles te maken met slimme slaapmarketing. Voor 40 euro kocht ik geen slaapzakje, maar goede nachtrust voor het hele gezin. Dacht ik. Slaapmarketeers begrijpen heel goed dat ze geen product verkopen, maar een ervaring. De ervaring van het ongestoord doorslapen. Want daar mag een prijskaartje aan hangen. Niet voor niets zijn sommige mensen bereid om duizenden euro’s neer te tellen voor een goed matras.
Wat slaapmarketeers in de kaart speelt, is dat hun klantenkring niet helemaal fris meer is. Wanneer je moe bent neemt je concentratievermogen af, en dat maakt minder kritisch. Ook ben je gevoeliger voor allerlei emotionele claims. Onderzoekers van Harvard toonden met hersenscans aan dat slaapgebrek het emotiecentrum in het brein actiever maakt, waardoor je minder goed kunt relativeren. Het slaapzakjesbedrijf maakt daar slim gebruik van met kreten waar iedere oververmoeide ouder tranen van in zijn ogen krijgt. Zoals ‘zonder slaap geen leven’ en ‘dit wonderzakje heeft ons leven verandert’.
En dan profiteert de slaapindustrie nog het placebo-effect: door de verwachting dat een drankje of pilletje helpt, werkt het ook echt. Bij ons was daar trouwens geen sprake van want mijn meisje had geen idee dat ze ander slaapzakje kreeg aangemeten zodat wij beter konden slapen. Maar de werking van veel slaapmiddelen voor volwassenen berust meer op vertrouwen dan op wetenschappelijke onderbouwing. Ze nemen stressgedachte ‘vannacht kan ik vast weer niet slapen’ weg, waardoor de gebruiker daadwerkelijk beter slaapt. En daar kan de slaapmarketeer dan weer fijn mee adverteren: 95 procent van de Radar-lezers gaf aan beter te slapen na het drinken van deze thee.
Helaas is dit placebo-effect vaak van tijdelijke duur. Zolang de werkelijke oorzaak van je slaapprobleem niet is opgelost, komt het gewoon weer terug. En bij jonge ouders is er vaak ook geen quick fix voor hun slechte nachten, weet ik inmiddels uit ervaring. Acceptie is vaak een betere oplossing dan de aanschaf van een slaapzak, inbakerdoek of steunkussen. Hoe aantrekkelijk het idee ook is, goede nachtrust is (meestal) niet te koop.
About the Author
Irene van den Berg is onafhankelijk (onderzoeks)journalist en schrijft over sociale en ecologische kwesties, zoals armoede, klimaatverandering en de keerzijde van de consumptiemaatschappij. Haar publicaties verschijnen onder meer in OneWorld, NRC en Vrij Nederland.
Related Posts
Ruim baan voor de vette snack: gemeenten roepen de opmars van fastfood geen halt toe →
Twijfels over Haags fastfoodplan: De winkelstraat uit, de kwetsbare wijk in →
Serie Degrowth – Is er een rechtvaardig alternatief voor kapitalisme? →