Klik nooit zomaar op ‘akkoord’
Bedrijven mogen niet zomaar alles in hun algemene voorwaarden zetten. Weet jij wanneer de kleine lettertjes onredelijk zijn? Test je kennis met deze quiz.
Algemene voorwaarden zijn vaak taaie kost om te lezen. Het zijn regels die gelden als je een product of dienst koopt. In de algemene voorwaarden staan bijvoorbeeld de betalingsvoorwaarden, de garantiebepalingen en hoe het bedrijf klachten behandelt. Deze kleine lettertjes voorkomen dat je bij iedere winkel opnieuw hoeft te steggelen over de betaalwijze of garantietermijn. Het nadeel is echter dat een ondernemer in de algemene voorwaarden vaak naar zichzelf toe redeneert en zich tegen van alles en nog wat wil indekken.
Bedrijven zijn niet verplicht om algemene voorwaarden te hebben. Maar heeft een ondernemer ze wel, dan moet hij zijn klanten erover informeren. Algemene voorwaarden staan bijvoorbeeld vaak op de achterkant van een offerte of zijn te lezen via een link op de website. Ook mag een bedrijf niet zomaar alles in zijn algemene voorwaarden zetten. In de wet staan een zwarte en een grijze lijst met bepalingen Op de zwarte lijst staan bepalingen die in ieder geval onredelijk zijn; op de grijze lijst staan bepalingen die dat kunnen zijn. Is een bepaling in strijd met de wet, dan mag deze worden vernietigd.
Hieronder een aantal algemene voorwaarden. Redelijk of onredelijk?
1) Indien het product niet meer in de gevraagde kleur leverbaar is, mag de ondernemer het in een andere kleur leveren.
Op de grijze lijst staan bepalingen die inhouden dat de ondernemer een product of dienst mag leveren, dat wezenlijk van de toegezegde prestatie afwijkt. Tenzij de consument de overeenkomst dan mag beëindigen. Deze bepaling staat niet op de zwarte lijst omdat het uiteindelijk aan de rechter is om te bepalen wanneer een product of dienst teveel verschilt van de afspraak. Maar levert het bedrijf ineens een blauwe in plaats van een bruine bank, dan heb je als consument genoeg reden om hem linea recta retour te sturen. Deze bepaling is dus onredelijk.
2) De ondernemer kan niet aan een aanbieding worden gehouden als de consument redelijkerwijs kan begrijpen dat deze een vergissing of verschrijving bevat.
Als er een reden is om te twijfelen aan een aanbieding of advertentie, dan kun je er als consument geen aanspraak op maken. Bijvoorbeeld, een witgoedzaak adverteert met een wasmachine van een A-merk die 50 euro kost. Dat is natuurlijke een prachtige aanbieding, maar niet erg reëel. Als achteraf blijkt dat dit 500 euro had moeten zijn, heb je als consument helaas pech gehad. Deze bepaling is dus redelijk. Maar: is er geen reden om de gecommuniceerde prijs in twijfel te trekken, dan moet de consument het product gewoon tegen die prijs kunnen aanschaffen.
3) De aansprakelijkheid van de ondernemer is beperkt tot eenmaal de factuurwaarde.
Een ondernemer mag zijn aansprakelijk niet zomaar uitsluiten of beperken. De rechter zal een beperking wellicht wel toelaten als de verhouding tussen prijs van het product en de omvang van de schade zoek is. Maar eenmaal de factuurwaarde lijkt wat karig. De Kamer van Koophandel adviseert ondernemers om in hun algemene voorwaarden de schade te beperken tot driemaal de factuurwaarde. Het blijft aan de rechter of dit redelijk is. Deze bepaling kan dus onredelijk zijn. Heb je schade geleden door een onveilig product? Dan hangt het van de hoogte van de schade af of je die op de fabrikant of verkoper moet verhalen. Hebt je meer dan 500 schade door een onveilig product? Dan moet je de fabrikant van het product aansprakelijk stellen. Bij minder schade moet je bij de verkoper van het product zijn.
4) De consument moet de overeenkomst schriftelijk beëindigen per aangetekende brief, ook als deze elektronisch of telefonisch is afgesloten.
Je moet een overeenkomst kunnen opzeggen op dezelfde manier als je het abonnement of contract hebt afgesloten. Heb je je telefonisch aangemeld bij de sportschool, dan moet je de overeenkomst ook met één belletje kunnen opzeggen. Uiteraard moet je je daarbij wel aan de opzegtermijnen houden. Kort gezegd is een abonnement iedere maand opzegbaar, zodra de eerste vaste contractstermijn is verlopen. De opzegtermijn mag bovendien niet meer bedragen dan een maand. Deze bepaling is dus onredelijk. Voor abonnementen op bladen en tijdschriften is de wet iets soepeler: de periode waarmee verlengd mag worden is maximaal drie maanden en ook de opzegtermijn mag – wanneer een tijdschrift minder dan één keer per maand verschijnt – maximaal drie maanden bedragen.
5) De ondernemer mag afwijken van de op de website vermelde leveringstijd.
Lange levertijden staan op de grijze lijst. In de algemene voorwaarden mogen geen onduidelijke of te lange levertijden staan. Maar dat wil niet zeggen dat je de koop nog niet meteen ongedaan kan maken als de verkoper niet levert binnen de op de website aangegeven tijd. Je moet het bedrijf eerst extra tijd geven om het product toch nog te leveren. Deze bepaling is dus redelijk. Hoe lang die extra tijd is, hangt af van het soort product en van de eerdere levertijd. Bij meubels bijvoorbeeld is vier weken extra tijd best redelijk. Bij een de aankoop van kleding of boeken in een webshop, is dat eerder een paar dagen.
Proef op de som
Hierboven de theorie, maar hoe werkt het in praktijk? Deze week het rekenvoorbeeld voor het fictieve huishouden met alleenstaande moeder Alice (29) en haar drie zoontjes Michael (7), Levi (4) en Liam (2). Alice leeft van de bijstand. Ze heeft wat kleine schulden, onder meer bij een postorderbedrijf en creditcardmaatschappij.
Alice koopt een tosti-ijzer van 25 euro. De buitenkant van het apparaat wordt zo heet dat het een gat brandt in haar kunststof aanrechtblad. De schade is 600 euro. De fabrikant van het tosti-ijzer is verantwoordelijk voor de schade aan het aanrechtblad. Uiteraard wil ze ook een ander tosti-ijzer. Dit is de verantwoordelijkheid van de winkel waar Alice het tosti-ijzer heeft gekocht. De verkoper kan het geld teruggeven of het tosti-ijzer laten repareren.
Voor meer informatie over algemene voorwaarden
Consuwijzer: www.consuwijzer.nl/thema/algemene-voorwaarden. Praktische informatie over wat er in algemene voorwaarden mag staan.
De Geschillencommissie www.degeschillencommissie.nl Handige website als je een geschil met een ondernemer hebt over algemene voorwaarde
Kamer van Koophandel: www.kvk.nl/producten-bestellen/algemene-voorwaarden Bij de Kamer van Koophandel kun je algemene voorwaarden van bedrijven opvragen.
Burgerlijk Wetboek: http://wetten.overheid.nl In boek 6, artikel 236 en 237 staan de zwarte en grijze voorwaarden beschreven
About the Author
Irene van den Berg is onafhankelijk (onderzoeks)journalist en schrijft over sociale en ecologische kwesties, zoals armoede, klimaatverandering en de keerzijde van de consumptiemaatschappij. Haar publicaties verschijnen onder meer in OneWorld, NRC en Vrij Nederland.
Related Posts
‘Onze zorg behoort tot de beste van Europa’, maar is dat wel zo? →
Laatste strohalm →
‘Kostgeld is leergeld’ →
