Published on mei 25th, 2016 | by Irene van den Berg
0Betalen om te sparen
De spaarrente in Nederland nadert de nul. Daarmee groeit de kans op een negatieve spaarrente. Moet je straks betalen om je geld te stallen bij een bank? Financieel journalist Irene van den Berg beantwoordt vijf vragen over negatieve spaarrente.
1) Waarom is de spaarrente nu zo laag?
Banken kunnen op dit moment gratis lenen bij de Europese Centrale Bank (ECB). Die goedkope kredieten maken het voor banken aantrekkelijker om geld uit te lenen in plaats van op te potten. En dat moet de economie stimuleren. Nadeel is wel dat banken daardoor niet meer zitten te kijken op het spaargeld van particulieren.
Bovendien betalen ze geld om hun overtollige middelen bij de ECB te stallen, sinds kort betalen ze 0,4 procent strafrente. Deze kosten rekenen zij door aan hun spaarders. Zakelijke klanten dokken daarom nu soms al rente over hun spaargeld. Consumenten betalen nog geen negatieve rente, maar de rente nadert wel de nul procent. Bij de grote banken krijg je op dit moment nog maar een half procent rente over je spaargeld.
2) Gaan we dit jaar nog betalen om te sparen?
De kans dat we in 2016 een negatieve spaarrente gaan meemaken is klein, maar het is zeker niet uitgesloten. Het hangt er vooral vanaf of de ECB de rentes verder verlaagd. Lange tijd was negatieve rente voor consumenten ondenkbaar, maar dat taboe is inmiddels doorbroken. Vorig jaar maakte Rabobank haar ICT-systeem al klaar voor een rente onder nul. En onlangs gaf ook ABN Amro aan een negatieve rente niet uit te sluiten.
In het buitenland is het bij een paar banken al zover. Bij de Duitse Skatbank bijvoorbeeld moeten klanten met meer dan een half miljoen rente over hun spaargeld betalen. Ook kleine spaarders zijn in het buitenland al de klos. Spaarders van de FIH Erhvervsbank in Denemarken betalen sinds kort een hald procent rente iedere euro die ze op hun spaarrekening stallen. Onze zuiderburen hoeven zich dan weer geen zorgen te maken, In België is negatieve rente bij wet verboden.
3) Waar moet ik met mijn geld naartoe als het zover komt?
De Autoriteit Financiële Markten onderzocht wat Nederlanders gaan doen met hun geld, wanneer de spaarrente negatief wordt. Slechts 12 procent van de ondervraagden zegt het geld op zijn spaarrekening te laten staan. Liever kiezen Nederlanders dan voor beleggen (20 procent). Beleggen is een uitstekend alternatief voor sparen, mits je niet ’s nachts niet wakker ligt van de onzekerheid die speculeren met zich meebrengt. 18 procent zegt op dat moment zijn schulden te gaan aflossen. Het is zonde om daarmee te wachten tot de rente onder nul duikt. Ook nu al is de rente die je betaalt over een lening, veel hoger dan de rente die je spaargeld oplevert. Ongeveer een derde van de Nederlanders wil het geld fysiek gaan bewaren. ABN Amro-topman Gerrit Zalm vreest dan ook het aantal inbraken toeneemt als Nederlanders als er een negatieve rente komt.
Maar of spaarders daadwerkelijk massaal de banken de rug toekeren bij een negatieve rente, is nog maar de vraag. De Zwitserse bank Alternative Bank Schweiz zag sinds de invoering van een negatieve spaarrente afgelopen najaar het aantal rekeninghouders opvallend genoeg juist toenemen. Ook in Denemarken zijn de spaartegoeden juist gestegen sinds de invoering van de negatieve rente. Dat klinkt raar, maar een verklaring zou kunnen zijn dat consumenten onzeker worden van die negatieve rente. En in tijden van onzekerheid, is oppotten onze eerste impuls.
4) Kleven er nog meer nadelen aan een negatieve rente?
Jazeker, een negatieve rente is slecht voor je pensioen. Pensioenfondsen hebben grote spaartegoeden en betalen bij een negatieve spaarrente dus veel rente. Als zij minder rendement behalen, krijgt iedereen minder pensioen.
5) Als ik moet betalen om te sparen, ontvang ik dan andersom ook rente als ik leen van de bank?
Het klink als een sprookje: de bank die jou rente betaalt, bijvoorbeeld over je hypotheek. Maar dat is het niet. In Spanje bestaat al een hypotheek waar je geld op toe krijgt. Ook een grote Deense bank overweegt negatieve hypotheekrente. In Nederland komt Achmea-dochter Staalbankiers er niet meer onderuit. De Geschillencommissie Financiële Dienstverlening oordeelde dat de bank een klant rente moet uitkeren over zijn hypotheek. Het gaat om een speciaal geval, een hypotheek in Zwitserse franks met een variabele rente. De kans dat we binnenkort allemaal rente over onze hypotheek ontvangen, is echter klein. Nederlandse banken rekenen forse opslagen op de rente, waardoor deze niet zo snel onder de nul zakt. Wel is de hypotheekrente op dit moment historisch laag.
Ook bij een consumptief krediet krijg je voorlopig nog niet standaard geld toe. Wel blijkt uit onderzoek van MoneyView dat de rente voor een doorlopend krediet en een persoonlijke lening sinds 2011 is gedaald van gemiddeld 11 procent, tot onder 7 procent. Rood staan in Nederland is nog steeds wel erg duur. De rentes lopen uiteen van 9 procent tot 14 procent. ING en Rabobank verhoogden hun tarieven zelfs de afgelopen jaren.
Veilig in de kluis?
Ongeveer een derde van de Nederlanders wil het geld fysiek gaan bewaren, als er negatieve rente komt. Een aantal tips om je geld veilig achter slot en grendel te bewaren:
- Veel geld bewaren in een ‘thuiskluis’ is niet verstandig. Los van de kwaliteit van de kluis, is de kans dat in een woning wordt ingebroken veel groter dan in beveiligde kluizenruimte bij een bank of bedrijf.
- Helaas is het op steeds minder plekken mogelijk om een kluis te huren. Zonder er veel ruchtbaarheid aan te geven, bouwen veel banken het aantal kluizen af of stoppen met deze service.
- In het gat dat er valt, springen andere commerciële partijen, zoals De Nederlandse Kluis. Wil je een kluis bij jouw in de buurt huren, google dan op safeloket of bankkluis en de naam van jouw woonplaats of provincie.
- Vraag na hoe het zit met de verzekering, bijvoorbeeld wat de maximumdekking is en bij welke gevaren het geld is gedekt. Denk aan brand, waterschade of diefstal. Let op: soms is contant geld expliciet uitgesloten voor de verzekering.
- Je moet aan de verzekering kunnen bewijzen dat het geld er daadwerkelijk lag. Haal je het geld van de bank, dan is het slim een om afschrift van die transactie te bewaren.
- Let ook goed op de veiligheid van de plek waar u uw geld bewaard. Een kluis is even veilig als de muur en deur waarachter deze zich bevindt.
- Over het geld dat je bewaart in de kluis, moet je uiteraard wel belasting betalen. Er geldt wel een vrijstelling van 520 euro voor contant geld (1040 voor fiscale partners)