De nachtmerrie van snotneusstress
De coronacrisis stelt werkende ouders voor een enorme logistieke uitdaging. Heeft de juf een snotneus, dan loopt de hele planning in het honderd. Journalist Irene van den Berg, moeder van een dochter van 6, gaat op zoek naar houvast.
Donderdagochtend, 7.30: ik smeer het brood van mijn 6-jarige dochtertje en hoor op mijn telefoon een whatsappbericht binnenkomen. Het is van de juf. ‘Vervelend nieuws: ik ben vandaag afwezig in verband met een verkoudheid. Er kan door meerdere afwezige leerkrachten voor de klas geen opvang worden geregeld, dus de kinderen moeten vandaag thuisblijven.’ Ik voel de stress in mijn lijf schieten. ,,Nee, dat meen je niet”, roep ik tegen mijn telefoon. Ik heb die dag twee interviews gepland staan en de deadline van mijn column.
Ik stuif de trap op naar de badkamer, waar ik tegen mijn man roep dat de juf ziek is, en dat dat helemaal niet kan omdat ik twee interviews en een deadline heb, en dat ik niet snap waarom er nog steeds geen sneltest is voor leraren, en dat dit voor werkende ouders niet te doen is en dat ik sowieso hé-le-máál klaar ben met die coronacrisis. En dan voel ik tranen opkomen.
Natuurlijk weten we vervolgens wel een schemaatje in elkaar te draaien waarbij we omstebeurt voor ons dochtertje zorgen en de andere uren proberen te voorkomen dat ons werk in de soep draait. En dan moeten we het haar nog vertellen; ze begint meteen te hard huilen, want ze gaat zo graag naar school.
Onder druk
Gezinnen met werkende ouders staan zwaar onder druk door de coronamaatregelen. Als de leraar verkouden is, moet die thuisblijven. En vanwege het lerarentekort is er dan meestal geen vervanging.
Ook oppassen en gastouders vallen nu vaker uit. Is er een gezinslid verkouden of grieperig, dan wordt de logistieke uitdaging nog groter. Basisschoolkinderen moeten in thuisquarantaine als een ouder of broer of zus koorts heeft – en uiteraard als ze zelf ziek zijn. En middelbare scholieren moeten al thuisblijven als ze verkouden zijn. Kortom, het is iedere dag maar de vraag of gezinsleden naar werk of school kunnen. En dan werkt ook nog een groot deel van de ouders thuis.
Die onzekerheid trekt een zware wissel op zowel ouders als kinderen, zegt orthopedagoog Riemke Groeneveld. ,,De vanzelfsprekendheid van alle maatschappelijke voorzieningen die we voor kinderen hebben opgetuigd, is weg. Dat geldt niet alleen voor school, maar ook voor de sportclub of een bezoek aan opa en oma. Dat doet een enorm beroep op de veerkracht van zowel ouders als kinderen.’’
Haar belangrijkste advies aan ouders is: blijf goed voor jezelf zorgen. ,,Je hoort het bij elke vliegreis: zet eerst je eigen zuurstofmasker op, help daarna je kind.’’ Is je werkdag in het water gevallen door een ziek kind, dan raadt Groeneveld af om vervolgens de hele avond te gaan werken. ,,Plan dan juíst een ontspannende activiteit in, zodat je de dag daarna weer de veerkracht hebt om door te gaan.’’ En als je werk daar onder lijdt? ,,Om deze periode mentaal door te komen, zullen we allemaal de lat wat lager moeten leggen.’’
Renate den Engelse (45), moeder van vier kinderen en zelfstandig communicatietrainer en coach, gaat sporten of wandelen als het haar even te veel wordt. Ook stapt ze nu vroeger in bed dan anders. ,,Het is heel verleidelijk om ’s avonds lang op te blijven omdat ik dan tijd voor mezelf heb. Maar op lange termijn voel ik me daar alleen maar slechter door.’’ Den Engelse kon in september nauwelijks werken omdat haar kinderen achter elkaar verkouden werden. En daarna zijzelf. Gelukkig had niemand corona. ,,Het lastigste is de onzekerheid als gevolg van het gegeven dat als er één verkouden is en dus niet naar school kan, de rest binnen het gezin volgt.’’
Angstvallig probeert ze nieuwe verkoudheden te voorkomen. ,,Twee van onze kinderen lopen graag in korte broek, ook als het al ver in de herfst is. Normaal doe ik daar niet moeilijk over, maar nu wil ik het niet hebben. Ik kan me een nieuwe verkoudheid niet permitteren. Ik heb mijn dochtertje nog nooit zo warm aangekleed als de afgelopen weken. Al in september stuur ik haar in winterjas naar buiten. Sinds basisschoolkinderen weer met een snotneus naar school mogen, ben ik overigens wel iets relaxter geworden. Daarvoor schoot ik bij ieder kuchje al in de stress.’’
Net als veel ouders maak ik me ook zorgen over de impact van alle coronamaatregelen op mijn dochtertje. ,,Als er een paar schooldagen uitvallen is dit niet direct heel erg’’, zegt onderwijskundige Fleur Rijnhart. ,,Maar uit onderzoek blijkt dat langdurige schooluitval de gezondheid en het welzijn van kinderen en jongeren vermindert. Het kan leiden tot cognitieve achterstanden. Daarnaast missen kinderen het contact met leeftijdsgenootjes, wat belangrijk is voor de ontwikkeling van sociale vaardigheden.’’
Coronastress en het uitvallen van schooldagen kan volgens Rijnhart schadelijk zijn voor kinderen. ,,Kinderen zullen zich snel vervelen en ze kunnen zich eenzaam gaan voelen. Het is belangrijk hierover met ze in gesprek te gaan. Probeer te voorkomen dat je je eigen stress overdraagt op de kinderen, is haar advies. ,,Wees daar alert op als je over corona en je zorgen praat. Wees je ervan bewust dat kinderen veel oppikken en al snel automatisch meeluisteren met gesprekken tussen volwassenen over de coronasituatie.’’
Handhaven
Ook is het belangrijk om, zo goed en zo kwaad als dat gaat, bestaande regels en afspraken te handhaven. ,,Als de wereld onvoorspelbaar is, maar een kind heeft ouders die hem helpen door de wereld heen te navigeren, dan redt het zich wel’’, zegt orthopedagoog Riemke Groeneveld. ,,Het wordt veel lastiger als de ouders ook onvoorspelbaar worden.’’ Dus extra game-tijd vanwege een conferencecall van je werk is uit den boze? ,,Nee, voor één keer kan dat best. Maar leg dan ook uit waarom dat bij uitzondering wel mag. Dan blijf je voorspelbaar voor je kind.’
Een goed netwerk helpt ook om deze periode door te komen. ,,Maak met andere ouders afspraken om elkaars kinderen op te vangen. Niet alleen als de juf ziek is, maar ook als je echt een dag voor jezelf nodig hebt”, tipt de orthopedagoog.
Maar volgens Renate den Engelse is dat in de praktijk niet altijd even gemakkelijk te regelen. ,,Wij zaten de afgelopen weken met allemaal verkouden kinderen thuis. Daar kun je anderen niet mee opzadelen. Uiteindelijk probeert iedereen toch zijn eigen hachje te redden, en dat kun je mensen ook niet kwalijk nemen.’’
Ik besluit wel mijn netwerk in te schakelen en bel mijn ouders op om te vragen of ze op vrijdag willen oppassen. Want in het appje van de juf staat dat we er niet op moeten rekenen dat ze er morgen wel is. Mijn ouders zijn zo lief om allerlei afspraken te verzetten. Aan het eind van de middag komt er een nieuw berichtje in de klassenapp: een van de moeders blijkt een onderwijsbevoegdheid te hebben en is bereid om in te vallen. Mijn dochtertje begint te juichen. Dat hulp soms uit onverwachte hoek komt, is een mooie les van deze coronacrisis. Moet ik nog wel even mijn ouders afbellen.
Wat als de juf of meester ziek is? ‘We zullen allemaal de lat wat lager moeten leggen’
About the Author
Irene van den Berg is onafhankelijk (onderzoeks)journalist en schrijft over sociale en ecologische kwesties, zoals armoede, klimaatverandering en de keerzijde van de consumptiemaatschappij. Haar publicaties verschijnen onder meer in OneWorld, NRC en Vrij Nederland.
Related Posts
Burgemeesters zien met lede ogen invloed op crisis afnemen →
Schaarste aan ziekenhuisbedden is ook een ordinaire centenkwestie →
Ook na corona werken vanaf zolder →
