Zo duurzaam zijn onze ‘gewone’ banken
Veel Nederlandse banken investeren nog altijd in dierenleed, de wapenindustrie en vervuilende energie. Wat kun je hier als consument tegen doen?
Met geld kun je invloed uitoefenen. Dat geldt niet alleen voor overheden, multinationals en banken. Ook als individu kun je met je geld verschil maken, zij het op kleine schaal. Zo hoef je niet klakkeloos te accepteren dat jouw bank investeert in bedrijven die milieuonvriendelijke projecten ondersteunen of gebruik maken van kinderarbeid.
VRAAG 1: Wat is duurzaam bankieren?
Een duurzame bank houdt rekening met de invloed van zijn investeringen en leningen op mens en milieu. In Nederland staan Triodos Bank en ASN Bank bekend als duurzame banken. ,,Banken bepalen wat er wel niet wordt gefinancierd en hebben daarmee een enorme verantwoordelijkheid’’, zegt Matthijs Bierman, managing director van Triodos Bank in Nederland. ,,Banken zijn medeplichtig aan onze toekomst. Kiezen ze bijvoorbeeld voor het ontwikkelen van alternatieve energiebronnen, of het verder uitwinnen van olie, kolen en andere fossiele brandstoffen?”
VRAAG 2: Hoe duurzaam zijn onze ‘gewone’ banken?
Ook de andere Nederlandse banken scoren steeds beter op duurzaamheid. Zo willen Rabobank en ING niet meer investeren in steenkoolwinning en stopten ABN Amro, ING en Rabobank met de financiering van bontproducenten.
,,Maar pas op, er is ook een hoop mooipraterij’’, waarschuwt Peter Ras, projectleider van de Eerlijke Bankwijzer, die de duurzaamheid van banken onderzoekt op de criteria klimaatverandering, dierenwelzijn en mensenrechten. ,,Banken hebben de mond vol over duurzaamheid, maar de praktijk is soms weerbarstiger. Zo rapporteert Rabobank dat het bedrijven aanspreekt op dierenleed. Maar in praktijk blijft het de grootste investeerder van de bio-industrie en is op het gebied van dierenwelzijn weinig verbetering te zien, zo blijkt uit ons praktijkonderzoek.’’
Overigens is Ras’ Eerlijke Bankwijzer niet onomstreden. Een aantal banken heeft kritiek op de onderzoeksmethode van het onafhankelijke platform. Ook Triodos, die vaak goed scoort in de onderzoeken. ,,De methodes van de Eerlijke Bankwijzer sluiten niet goed aan bij onze werkwijze. Ze willen alles in regeltjes vatten en kijken te weinig naar de praktijk van het midden-en kleinbedrijf’’, zegt Bierman. ,,In het verleden gingen we daar bij elk onderzoek over in discussie, maar daarmee zijn we gestopt.’’
VRAAG 3: Zijn er nog verschillen tussen banken?
Volgens de Eerlijke Bankwijzer zijn de verschillen tussen de banken groot. Uit onderzoek van de Eerlijke Bankwijzer in 2018 bleek dat meer dan 80 procent van de energieleningen van ING en ABN Amro naar fossiele energiebedrijven ging. De Rabobank doet het beter met een percentage van rond de 50 procent.
Ook op het gebied van wapenhandel zijn er grote verschillen. ABN Amro belegde eind 2018 zo’n 100 miljoen euro in wapenbedrijven die leverden aan landen die mensenrechten schenden, die in conflict zijn, of die zwaar corrupt of zeer fragiel zijn. ING investeerde meer dan 500 miljoen via leningen en beleggingen in dergelijke wapenbedrijven.
Rabobank daarentegen bleek niet in wapenbedrijven te investeren die wapens leveren aan controversiële regimes. Ras: ,,Zo zie je maar: niet alle grote banken zijn even fout. Al scoort Rabobank in praktijk wel weer slechter op dierenwelzijn. De bank leende de afgelopen jaren miljarden euro’s aan bedrijven die plofkippen en kooivarkens produceren of verkopen.’’
VRAAG 4: Wat doen de groene banken met je geld?
Bij zowel ASN als Triodos staat op de site een overzicht van de bedrijven en projecten waar ze het geld van klanten in steken. Zo investeren Triodos en ASN voor honderd procent in duurzame energie en niet in de wapenindustrie. Beide banken verlenen microkredieten en kleine leningen in ontwikkelingslanden.
Goed om te weten: duurzame banken worden ook op andere punten beter beoordeeld. Volgens de Consumentenbond scoren Triodos en ASN beter dan de grote banken op service, kosten, persoonlijk contact en internet- en mobiel bankieren.
VRAAG 5: Is overstappen veel gedoe?
Veel Nederlanders zijn bang dat overstappen veel gedoe is. Een op de vijf zou wel willen, maar meer dan de helft van die groep doet dat niet uit angst voor de rompslomp, blijkt uit onderzoek van de Consumentenbond in 2019. Bierman vindt dat jammer: ,,Een heel klein beetje gedoe kan ik niet uitsluiten, maar het valt echt reuze mee.’’
Gelukkig doen banken er veel aan om het gemakkelijker te maken. Zo is er de Overstapservice, en ook de nieuwe bank helpt vaak mee want die ziet je graag komen. Overstappen van hypotheek is wel ingewikkelder gedurende de looptijd. ,,Dat is voor veel mensen nog een te grote horde. Maar we horen wel dat duurzaamheid steeds vaker meetelt bij het afsluiten van nieuwe hypotheken’’, zegt Ras.
VRAAG 6: Kun je ook iets doen als je liever niet wilt overstappen?
Spreek altijd eerst je bank aan. Onder meer via de website van de Eerlijke Bankwijzer kun je een klacht sturen. ,,Idealiter stuur je eerst een klacht en vraag je om het beleid aan te passen’’, stelt Ras. ,,Als dat niet gebeurt, is dat het moment om over te stappen.’’
Wil je die stap liever niet zetten, bijvoorbeeld omdat je een hypotheek hebt lopen bij je bank, dan is het toch zinvol om een klacht te sturen, zegt Ras. ,,Banken zijn gevoelig voor maatschappelijke druk. De realiteit is dat nooit honderd procent van de consumenten zal overstappen naar een duurzame bank. Daarom is het belangrijk dat ook de grootbanken duurzamer worden. Hun invloed is groter omdat ze meer geld te investeren hebben.’’
In 5 stappen naar een andere bank
Of het nu om duurzame of financiële redenen is, overstappen doe je zo.
STAP 1: Informeer bij je oude bank naar de gevolgen van overstappen
Doe dat vooral als je ook een hypotheek hebt bij je oude bank. In dat geval kan je rentekorting vervallen door een verhuizing van je betaal- en spaarrekeningen. Soms laat een bank je niet gaan. De enige optie is dan je hypotheek af te lossen of elders over te sluiten. Maar dan betaal je vaak een boete omdat de bank rente-inkomsten misloopt.
STAP 2: Stap over
Maak een keuze voor een andere bank en vraag daar een nieuwe bankrekening aan. Maak een overzicht van alle producten die aan je rekening gekoppeld zijn, zoals spaarrekeningen en creditcards. Vraag je nieuwe bank om die ook over te zetten. Download al je af- en bijschrijvingen bij je oude bank, inclusief je jaaropgave. Die kunnen later nog wel eens van pas komen.
STAP 3: Vraag een overstap- service aan
De overstapservice vraag je aan bij je nieuwe bank. Dat kan zowel telefonisch als online. De overstapservice zorgt ervoor dat alle bijschrijvingen en automatische incasso’s van je oude rekening automatisch worden overgeheveld naar je nieuwe betaalrekening. Ook stuurt de nieuwe bank een wijziging naar alle instanties die je hebt gemachtigd om automatisch van je rekening te incasseren.
STAP 4: Geef je nieuwe rekeningnummer door
Aan alle partijen waarvan je geld ontvangt moet je zelf je rekeningnummer doorgeven. Denk aan de Belastingdienst en je werkgever. Daarvoor kun je een overstapkaart gebruiken. Wijzig ook zelf je periodieke overboekingen.
STAP 5: Houd je rekening in de gaten
Alle bijschrijvingen en incasso’s worden dertien maanden automatisch doorgeleid naar je nieuwe bankrekening. Houd de afschriften van je nieuwe rekening goed in de gaten om te zien wat er nog via je oude bank loopt en maak een aantekening in je agenda of onderneem meteen actie. Verlengen van de dertien maanden overstapservice is niet mogelijk.
Zo duurzaam zijn onze ‘gewone’ banken
About the Author
Irene van den Berg is onafhankelijk (onderzoeks)journalist en schrijft over sociale en ecologische kwesties, zoals armoede, klimaatverandering en de keerzijde van de consumptiemaatschappij. Haar publicaties verschijnen onder meer in OneWorld, NRC en Vrij Nederland.
Related Posts
Overlast en obesitas, maar niemand stopt de opmars van fastfoodketens in Rotterdam →
Serie Degrowth – Is er een rechtvaardig alternatief voor kapitalisme? →
Serie Degrowth – Doei groei! Kan het kapitalisme ook zónder? →
