Dit betekent het ‘klimaatakkoord’ echt
Waar zegt het klimaatakkoord allemaal ja tegen?
Het nieuwe klimaatakkoord wil de opwarming van de aarde beperken tot maximaal 2 graden. Zelfs als dat lukt – en dat is nog maar zeer de vraag – dan zeggen we onder andere ja tegen meer extreem weer, honger en het verdwijnen van vele plant- en diersoorten.
Tijdens de presentatie van het Klimaatakkoord ging het afgelopen vrijdag vooral over de praktische gevolgen voor de ‘gewone’ Nederlander. Oftewel: wat betekent dit akkoord voor onze portemonnee? Gaat de energierekening omhoog, gaan we straks rekeningrijden en blijft de biefstuk nog wel betaalbaar? De échte gevolgen van dit akkoord zijn echter veel verstrekkender.
Uitgangspunt van de afspraken is het Klimaatakkoord van Parijs uit 2015, waarin is ‘afgesproken dat de opwarming van de aarde wordt beperkt tot minder dan twee graden Celsius ten opzichte van het pre-industriële tijdperk’, zo luidt de eerste zin van het Klimaatakkoord. Met direct daarna: ‘Het streven is om de opwarming beperkt te houden tot anderhalve graad’. Let daarbij op de woordkeuze: 2 graden = afspraak, 1,5 graden = streven. Het is sinds 1900 al gemiddeld 1,0 graad warmer geworden.
De kans dat de aarde maximaal 1,5 graad opwarmt is klein, schreef het wereldklimaatpanel IPCC vorig jaar oktober in een rapport. Alleen met ‘snelle, verstrekkende en ongekende veranderingen in alle onderdelen van de samenleving’ zou dat doel nog gehaald kunnen worden. Eén ding is duidelijk: voor zulke veranderingen is niet gekozen in het Klimaatakkoord. Met dit akkoord koersen we dus af op een zorgwekkend toekomstbeeld. Hoe ziet dat toekomstbeeld er precies uit?
Hier zegt ons kabinet ja tegen:
1) Meer extreem weer
We gaan akkoord met meer extreem weer. Nu al hebben miljoenen mensen door de klimaatcrisis te maken met stormen, hittegolven en overstromingen. In 2018 werden 62 miljoen mensen daarvan het slachtoffer, zo stelt het weerbureau van de Verenigde Naties. Twee miljoen mensen verloren vorig jaar hun woonplek door extreem weer. Hoe verder de aarde opwarmt, des te erger dit wordt. In Nederland uit dit extreme weer zich in heftige stormen en hagel- en onweersbuien.
Het KNMI stelt dat het hier vaker gaat hagelen en onweren, met grotere hagelstenen. Hoeveel schade die kunnen veroorzaken, bleek deze week na een zware hagelbui in de Mexicaanse stad Guadalajara. Delen van de stad werden bedolven onder een anderhalve meter dikke laag ijs. Per graad opwarming neemt het aantal blikseminslagen bij onweer bovendien toe met ongeveer 10 tot 15 procent.
2) Meer doden door hitte
We gaan akkoord met meer doden als gevolg van de stijgende temperaturen. Op dagen met extreem hoge temperaturen sterven er meer mensen, ook in Nederland. Tijdens de hittegolven vorige zomer overleden er ongeveer honderd mensen per week extra, zo berekende het CBS. Vooral onder ouderen eist een hittegolf vaak zijn tol. Ook deze zomer zijn er in Spanje en Frankrijk al doden gevallen als gevolg van de hitte. En niet alleen 80-plussers: een 17-jarige Spaanse jongen raakte in coma nadat hij in de volle hitte op het land had gewerkt.
Bij een opwarming van 1,5 tot 2 graden zullen subtropische ziektes als malaria en dengue zich bovendien verder verspreiden, stelt het IPCC. De muggen en teken die deze ziektes verspreiden gedijen namelijk goed bij een klimaat met warm weer, milde winters en af en toe grote hoeveelheden regen.
3) Planten- en diersoorten sterven uit
We gaan akkoord met het uitsterven van vele planten- en dierensoorten. Het IPCC verwacht dat bij 1,5 graad opwarming zo’n 6 procent van de insecten, 8 procent van de planten en 4 procent van de gewervelden de helft van hun leefgebied kwijtraakt; bij 2 graden is dat 18 procent van de insecten, 16 procent van de planten en 8 procent van de gewervelden. Hierdoor bestaat het risico dat ze uitsterven.
Volgens onderzoekers van Ipbes, een platform voor biodiversiteit en ecosysteemdiensten waar 130 landen lid van zijn, worden ongeveer één miljoen dier- en plantensoorten met uitsterven bedreigd. Deze dieren en planten zijn ook belangrijk voor onze voedselvoorziening. Als insecten verdwijnen, levert dat bijvoorbeeld grote problemen op bij het verbouwen van groente en fruit.
4) Het tropisch koraal verdwijnt
We gaan akkoord met het afsterven van minimaal 70 tot 90 procent van het tropisch koraal. Volgens het IPCC is dat het geval bij een opwarming van 1,5 graad. Bij een opwarming van 2 graden sterft het koraal nagenoeg helemaal af. Klimaatverandering is zo’n grote bedreiging voor koraalriffen omdat het water zuurder wordt door de hogere temperatuur en de absorptie van broeikasgassen.
Door de hogere zuurgraad van het zeewater wordt het koraal aangetast. Het afsterven van de koraalriffen is zowel een ecologische als een economische ramp. Een kwart van al het leven in de oceaan herbergt zich in koraalrif. Bovendien zijn wereldwijd miljoenen mensen voor hun eten of inkomen afhankelijk van het tropisch koraal.
5) Meer honger en dorst in de wereld
We gaan akkoord met meer honger in de wereld. De honger in de wereld neemt sinds een paar jaar weer toe. Volgens de Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) van de Verenigde Naties speelt klimaatverandering daar een sleutelrol in. Zo komen landbouwopbrengsten onder druk te staan door extreme weersomstandigheden. Amerikaans onderzoek laat zien dat sommige gewassen zelfs bij 1 graden opwarming al 20 procent minder oogst geven.
Bij een opwarming van 2 graden zal door de grote droogte die daaruit volgt tussen de 7 en 10 procent van de veeteelt verdwijnen, in Afrika, Zuidoost-Azië en Centraal en Zuid-Amerika. De visserij zal wereldwijd 1,5 miljoen ton minder opbrengen bij een stijging van 1,5 graad. Bij 2 graden temperatuurstijging is dat zelfs 3 miljoen ton.
Door klimaatverandering ontstaat ook een zoetwatertekort, waardoor er een gebrek aan schoon drinkwater kan ontstaan. Klimaatverandering zal het watertekort in diverse regio’s, zoals het Midden-Oosten, de Sahel en Australië, alleen maar groter maken, zo stelt het Planbureau voor de Leefomgeving.
6) Hogere zeespiegel
We gaan akkoord met een stijgende zeespiegel. Volgens Milieudefensie stijgt de zeespiegel bij 2 graden opwarming waarschijnlijk met 40 centimeter in 2050 naar 80 centimeter in 2085, tot enkele meters in het jaar 2100. Daar zijn onze dijken nu niet op berekend. En verhogen van de dijken lost ook niet zomaar alle problemen op.
Zo kan een stijgende zeespiegel een bedreiging vormen voor de Waddenzee. De wadplaten, belangrijk voor vogels en zeehonden, zullen dan niet meer tijdelijk droogvallen. Maar buiten Nederland zijn er veel gebieden die nog een stuk kwetsbaarder zijn, zoals dichtbevolkte kustgebieden en rivierdelta’s in ontwikkelingslanden, zoals de Nijldelta en grote delen van Bangladesh.
Dit betekent het ‘klimaatakkoord’ echt
About the Author
Irene van den Berg is onafhankelijk (onderzoeks)journalist en schrijft over sociale en ecologische kwesties, zoals armoede, klimaatverandering en de keerzijde van de consumptiemaatschappij. Haar publicaties verschijnen onder meer in OneWorld, NRC en Vrij Nederland.
Related Posts
Psychologeld – Groener →
Waarom doneren aan een rijk land als Australië? →
Palmolie: niet boycotten, wel minderen →
