Psychologeld – Compenseren
Neem plaats op de sofa van Irene van den Berg. Zij analyseert iedere week ons economisch gedrag.I
Automobilisten kunnen zonder schuldgevoel in hun benzineauto’s blijven rondsjezen. Tenminste, als het aan Shell ligt. Sinds gisteren kun je CO2 compenseren aan de pomp. Volgens Shell is het mogelijk om voor slechts 1 cent extra per liter CO2-neutraal te rijden. Op een tank van 50 liter kost dat je dus 50 cent. En het is ook nog eens een vrijwillige bijdrage. Dat klinkt meer als een susser voor je geweten dan als een oplossing voor de opwarming van de aarde. Of toch niet?
Ook wetenschappers stellen dat het mogelijk is om voor 1 cent je broeikasuitstoot te compenseren. Dat zou kunnen door bomen te planten in tropische gebieden. De arbeidskosten zijn daar laag en bomen groeien snel, waardoor een hectare bos minder dan 10 euro kost. Als een automobilist elke week een tank van 50 liter verbruikt en die 1 cent per liter betaalt, betaalt die persoon jaarlijks 26 euro aan compensatie. Met dat bedrag zouden genoeg bomen geplant kunnen worden om CO2-neutraal auto te rijden.
Probleem opgelost? Nope, er valt nogal wat af te dingen op dit rekensommetje. Allereerst is dit de allergoedkoopste manier om CO2-uitstoot te compenseren. Duurder is het om biogasinstallaties te bouwen in Tanzania, efficiëntere kookoventjes te kopen voor Ethiopiërs of bossen te planten in Europa. Bovendien werkt het pas als iedereen meedoet. En die kans lijkt klein. Bij KLM koos in 2017 ongeveer 1 op de 500 passagiers ervoor zijn CO2-uitstoot te compenseren.
Het allerbelangrijkste bezwaar tegen compenseren is dat het vervuilend gedrag faciliteert. In plaats van met de trein te gaan, kopen we ons schuldgevoel af en stappen toch in de auto. Dat is precies wat Shell wil. Compenseren is geen duurzame oplossing. We stoten zo veel CO2 uit dat we daar nooit tegenop kunnen planten. Compenseren is leuk als je verder klimaatneutraal leeft, maar de uitstoot van dat ene vliegreisje naar Spanhe wil goedmaken. Maar de wereldbol is te klein om genoeg bomen te planten om bijna 8 miljard mensen te laten vliegen, autorijden, vlees eten en eindeloos consumeren.
De milieubelasting van onze vervuilende gewoontes gaat bovendien verder dan alleen de CO2-uitstoot. Vlees eten gaat gepaard met dierenleed. En vliegtuigen en auto’s veroorzaken geluidsoverlast en luchtvervuiling. Dat compenseert die ene cent echt niet allemaal.
Dat compenseren vrijwillig is, levert minder geld op voor nieuwe bossen. Maar is psychologisch een slimme zet. Automobilisten die de toeslag wél betalen, kunnen zichzelf voorhouden dat ze groen bezig zijn. Onterecht: milieuvriendelijk autorijden bestaat niet. Shell wekt de illusie dat we op een pijnloze manier van onze rotzooi af kunnen komen. De oplossing is niet compenseren, maar ons gedrag aanpassen. Dat doet echter veel meer pijn dan het betalen van 26 euro per jaar.
‘Shell wekt de illusie dat we pijnloos van onze rotzooi af kunnen’
About the Author
Irene van den Berg is onafhankelijk (onderzoeks)journalist en schrijft over sociale en ecologische kwesties, zoals armoede, klimaatverandering en de keerzijde van de consumptiemaatschappij. Haar publicaties verschijnen onder meer in OneWorld, NRC en Vrij Nederland.
Related Posts
Hoe ‘het recht om uit te stoten’ een miljardenhandel werd →
Het zou fijn zijn als de politiek zich net zo druk maakte over die 1,5 graad als over die 1,5 meter →
Alles de schuld van jongeren? Kijk eens heel goed in de spiegel, dertigplussers →
