Dief steelt vaak van de armen
Nederlanders met een laag inkomen zijn vaker het slachtoffer van vermogensdelicten. Zij worden 25 procent meer getroffen door woninginbraken, fietsendiefstallen en berovingen.
Wat is een aantrekkelijker doelwit voor criminelen? Een flatje van een alleenstaande bijstandsmoeder of een ruime tweekapper van een stel gefortuneerde senioren. Het antwoord zal je wellicht verbazen. Mensen met een laag inkomen zijn een kwart vaker slachtoffer van vermogensdelicten als woninginbraken, fietsendiefstallen en berovingen. Dit blijkt uit het rapport ‘Armoede en sociale uitsluiting 2018’ van het CBS. Van de lage inkomens gaf 16 procent aan slachtoffer te zijn van een vermogensdelict, versus 12 procent van de mensen met een inkomen boven de lage-inkomensgrens.
Het lijkt logisch dat mensen die goed in hun slappe was zitten een aantrekkelijker doelwit vormen voor criminelen. Hoe verklaart het CBS deze cijfers? Volgens Marion van den Brakel van het CBS ligt het antwoord in de woonplaats van de slachtoffers. “In gemeenten met relatief veel lage inkomens is doorgaans meer criminaliteit dan in gemeenten met een hogere sociaaleconomische status”, reageert de CBS-onderzoeker. Zo scoren de gemeentes Rotterdam, Amsterdam en Maastricht hoger dan het landelijk gemiddelde op zowel het percentage huishoudens met een laag inkomen als op het aantal slachtoffers van criminaliteit.
Motief
“Mensen met een laag inkomen wonen vaak in de buurt van andere mensen met een laag inkomen. Een laag inkomen kan een motief zijn om criminaliteit te plegen, namelijk een manier om je schamele inkomen te kunnen aanvullen”, legt criminoloog Maarten Kunst van de Universiteit Leiden uit. Mensen met een hoog inkomen hebben daarentegen, volgens Kunst, juist minder vaak een reden voor het plegen van een diefstal. “Als je in een villawijk per ongeluk je voordeur open laat staan, is de kans minder groot dat je buren toeslaan. Zij leven waarschijnlijk ook in rijkdom en zijn minder gemotiveerd om iets mee te nemen.”
Uit cijfers van het CBS blijkt dat mensen met een laag inkomen 4 keer zo vaak worden verdacht van een misdrijf. De relatie tussen criminaliteit en armoede ligt echter bijzonder gevoelig. Al zijn wetenschappers het er wel over eens dat er een verband is tussen werkloosheid en crimineel gedrag. Criminologen van de Universiteit Gent onderzochten de relatie tussen het aantal vreemdelingen en de criminaliteit in een gemeente. Zij kwamen tot de conclusie dat afkomst niet de bepalende factor was, maar werkloosheid. Mensen met een stabiel inkomen hebben minder reden om op zoek te gaan naar een alternatieve inkomstenbron, zoals Kunst verklaart. Werk biedt bovendien een dagelijkse structuur waardoor er simpelweg minder tijd is voor crimineel gedrag.
Om dezelfde reden is in wijken waar meer schoolverlaters wonen doorgaans meer criminaliteit. Een deel van deze gelegenheidsdieven zijn tienerjongens die rondhangen en zich vervelen. Geweld en inbraak zijn een manier om hun tijd door te komen. “Rondhangende jongeren zijn soms (nog) niet goed in staat om hun impulsen te onderdrukken. Zij hebben vaker een gebrek aan zelfcontrole”, verklaart Kunst.
Slecht beveiligd
Er is daarnaast een minder controversiële verklaring waarom lage inkomens vaker slachtoffer zijn van criminaliteit. Hun woningen zijn simpelweg vaak minder goed beveiligd. “De deur van een rijtjeshuis in een straat met goedkope woningen is vaak veel gemakkelijker te forceren dan die van een duurder huis. Dat ligt aan het materiaal van de deur en aan het slotenwerk. Goed hang- en sluitwerk is behoorlijk prijzig”, aldus Kunst. Voor goed hang- en sluitwerk aan verschillende ramen en deuren, ben je al snel honderden euro’s kwijt.
Arme huishoudens worden dan ook vaker bezocht door gelegenheidsdieven. Deze criminelen zijn vaak slecht voorbereid en slaan alleen toe als er een goede gelegenheid is. Dat kan een openstaand raam zijn maar ook een slecht beveiligde woning. De gelegenheidsdief gaat op goed geluk binnen en is niet selectief wat betreft de buit; hij grijpt wat er voor handen ligt. Bij woninginbraken gaat het in zeventig procent van de gevallen om gelegenheidsdieven, stelt het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid. Ook fietsendiefstallen uit bergingen en schuurtjes zijn vaak het werk van gelegenheidsdieven.
Sommige gemeentes geven subsidie op inbraakwerende maatregelen als sloten en camera’s. Soms voor de hele gemeente, soms alleen voor inwoners van buurten waar veel wordt ingebroken. Kunst is kritisch op dergelijke maatregelen. “Het werkt wel. Het probleem is echter dat de criminaliteit zich vervolgens kan verplaatsen naar een aangrenzende wijk.”
Geen verzekering
Wanneer je krap bij kas zit, is het extra zuur als je wordt bestolen. Vaak zijn mensen met een lager inkomen ook nog eens slechter verzekerd. Uit onderzoek van het Nibud blijkt bijvoorbeeld dat jongeren vaak geen inboedelverzekering hebben als ze op zichzelf gaan wonen, de verzekering die meestal uitkeert bij een woninginbraak.
Slachtofferhulp Nederland kan slachtoffers helpen om op een andere manier een schadevergoeding te krijgen, bijvoorbeeld via het Schadefonds Geweldsmisdrijven of in het strafproces van de dader. – Deze mogelijkheden zijn niet alleen weggelegd voor mensen met een laaginkomen -. Slachtofferhulp Nederland vindt echter niet dat er speciale aandacht moet komen voor het feit dat arme mensen vaker slachtoffer zijn. Woordvoerder Jytte Reichert: “We vinden het van groot belang dat er aandacht is voor de positie van slachtoffers, ongeacht de sociaaleconomische klasse waarin zij verkeren.”
About the Author
Irene van den Berg is onafhankelijk (onderzoeks)journalist en schrijft over sociale en ecologische kwesties, zoals armoede, klimaatverandering en de keerzijde van de consumptiemaatschappij. Haar publicaties verschijnen onder meer in OneWorld, NRC en Vrij Nederland.
Related Posts
Politiek is terughoudend bij aanpak superrijken: ‘Er zijn geen simpele oplossingen’ →
Privéjacht, dure auto en een groot huis: ‘ultrarijken brengen klimaatdoelen in gevaar’ →
Goede doelen moeten het niet hebben van de superrijken →
