Deurwaarder ziet veel, maar kan weinig
Ze zien veel ellende achter de voordeur, maar tijd om te helpen is er nauwelijks. Een dag op pad in Rotterdam met gerechtsdeurwaarder Paul Otter.
Door het openstaande raam klinkt het gehuil van een kind. Deurwaarder Paul Otter belt aan, maar niemand doet open. ,,Volk!” Hij tikt op het raam. Maar de deur blijft gesloten. ,,Een struisvogel”, constateert Otter. Zijn bijnaam voor schuldenaren die stelselmatig contact weigeren: ze openen hun post niet en houden hun deur gesloten. Bij deze vrouw is beslag op haar bankrekening gelegd. Otter gooit de envelop waarin dit bankbeslag officieel wordt bevestigd, door het openstaande raam. ,,Mooi, goed in het zicht”, zegt hij. En hop, op naar de volgende schuldenaar. Het kindje blijft huilen.
Werkdag
Gerechtsdeurwaarders komen jaarlijks 3,5 miljoen keer bij iemand aan de deur. Op een normale werkdag in de stad bezoekt hij of zij tussen de 80 en 100 adressen; op het platteland is dat wat minder. Bij twee derde van de bezoeken is er niemand thuis en doet hij alleen maar een envelop in de brievenbus. Opent de schuldenaar wel de deur, dan heeft hij zo’n vijf tot tien minuten tijd. ,,Het liefst ga ik niet naar binnen, maar blijf ik in de deuropening staan. Dan kan ik snel weg als het bedreigend wordt.”
Van het standaardbeeld dat een gerechtsdeurwaarder zijn dagen vult met woningontruimingen en het in beslag nemen van televisies en wasmachines klopt weinig. Otter krijgt maandelijks ongeveer vijftien keer de opdracht voor een woningontruiming; zo’n vijf keer gaat het echt door. In de andere gevallen is de woning al leeg of wordt er op het laatst nog een regeling getroffen. Het in beslag nemen van spullen gebeurt nog minder. ,,Vaak valt er niets te halen. Alleen auto’s nemen we nog weleens in beslag.”
Vandaag is hij op pad met een grote stapel ambtelijke stukken. Schuldenaren krijgen van hem een aanmaning of, als ze voor de rechter moeten verschijnen, een dagvaarding. Ligt er al een uitspraak van de rechter, dan krijgt de schuldenaar een kopie van het vonnis met een aankondiging voor beslaglegging op zijn inkomen of bankrekening.
Zo heeft Otter een dagvaarding voor een jongeman die de premie van zijn autoverzekering niet heeft betaald. Zijn moeder haalt hem uit bed. ,,Om welke auto gaat het?” vraagt de man met warrige krullen en slaperige ogen. Na het uitwisselen van bedragen en data zegt hij dat hij het niet eens is met de schuld. ,,Dat bedrag is veel te hoog. Ik heb die auto maar een paar weken gehad. Daarna heeft de Belastingdienst hem ingenomen.” ,,Neem nou contact op met je verzekeraar als je het er niet mee eens bent. Zo loopt het bedrag alleen maar verder op”, waarschuwt de deurwaarder. Otter vraagt nog of hij werk heeft. Het antwoord luidt nee. Dit bezoek kost de jongen 97,31 euro.
Verwacht Otter dat de jonge schuldenaar nu wél betaalt? ,,Ik weet het niet. Ik vind het fijn dat ik hem even heb gesproken.” Na een bezoek van de deurwaarder komt 60 tot 70 procent van de schuldenaren in actie. Soms betalen zij alsnog in één of twee keer. Maar wordt er een betalingsregeling afgesproken, dan beklijft het goede gedrag vaak niet. Binnen drie maanden geeft twee derde van de schuldenaren daar de brui aan.
Om die probleemgroep te bereiken pleit Otter voor meer bevoegdheden voor deurwaarders. Bijvoorbeeld iets simpels als uitbreiding van de werktijden. Gerechtsdeurwaarders mogen alleen doordeweeks tussen 07.00 en 20.00 uur aan de deur komen. ,,Als we in de avonden en weekenden mogen werken, treffen we veel meer mensen thuis. Volgens een rechter die ik sprak heeft iemand met schulden ook recht op rust. Maar misschien heeft ‘ie wel meer baat bij een gesprek met mij.”
Kinderbescherming
Ook worden de deurwaarders in de ogen van in de ogen van Otter beknot door privacywetgeving. Schulden gaan vaak samen met stress, gezondheidsproblemen, familieruzies, relatieproblemen, criminaliteit en suïcide. Maar een deurwaarder die een probleem signaleert, mag daar vaak niets mee. ,,Ik kom geregeld bij probleemgezinnen over de vloer. Ik heb kinderen in hun eigen vuil zien liggen. Officieel moet ik mijn mond houden, maar ik bel dan de Kinderbescherming. Naast deurwaarder ben ik gewoon een mens.”
Otter is verder alert op aanwijzingen dat iemand zelfmoord wil plegen. ,,Als ik iemand hoor zeggen dat zijn problemen zo groot zijn dat ‘ie wel dood zou willen, laat ik dat niet zomaar gaan. Ik wil het risico niet lopen dat ik een paar dagen later hoor dat ‘ie onder de trein is gesprongen.”
Opnieuw staat Otter voor een dichte deur van een flat. De brievenbus zit zo vol dat de aanmaning er niet bij kan. Hij gluurt door de klep en ziet het gebruikelijke werk: enveloppen van de Belastingdienst, de gemeente en het Centraal Justitieel Incassobureau. ,,Het heeft geen zin deze envelop erbij te proppen; die wordt er toch niet uit gehaald.”
Wordt hij er nooit moedeloos van? ,,Soms wel. Dan heb ik heel veel moeite gedaan om een ontruiming te voorkomen en dan sta ik twee maanden later toch weer op de stoep.”
Deurwaarder ziet veel, maar kan weinig
About the Author
Irene van den Berg is onafhankelijk (onderzoeks)journalist en schrijft over sociale en ecologische kwesties, zoals armoede, klimaatverandering en de keerzijde van de consumptiemaatschappij. Haar publicaties verschijnen onder meer in OneWorld, NRC en Vrij Nederland.
Related Posts
Politiek is terughoudend bij aanpak superrijken: ‘Er zijn geen simpele oplossingen’ →
Privéjacht, dure auto en een groot huis: ‘ultrarijken brengen klimaatdoelen in gevaar’ →
Goede doelen moeten het niet hebben van de superrijken →
