Psychologeld – Koper als kuddedier
Neem plaats op de sofa van Irene van den Berg. Zij analyseert iedere week ons economisch gedrag.
Voor hoeveel?! Ik kan het bijna niet geloven. Zo’n anderhalf jaar geleden verruilden we ons hippe stadsappartement op de 23ste verdieping voor een eengezinswoning in een buitenwijk van Rotterdam. Sindsdien zijn de prijzen in de woonflat skyhigh gegaan. Ik verbaas me erover voor hoeveel mijn oude buurtjes hun flat te koop hebben staan. En hoewel ik superblij ben met onze tweekapper met tuin, is het slecht voor mijn humeur om mijn oude straatnaam op Funda in te typen.
Het CBS maakte afgelopen week bekend dat de huizenprijzen in december het sterkst zijn gestegen sinds mei 2002. Woningen waren vorige maand 6,7 procent duurder dan in december 2015. De lage rente en de krapte op de woningmarkt worden steevast als reden gegeven voor de prijzenstijging. Maar dat is maar de helft van het verhaal. De andere verklaring is dat we enorme kuddedieren zijn.
Ons kuddegedrag blijkt uit vele, bijna lachwekkende, psychologische experimenten. Zo vroegen onderzoekers een paar mensen in een winkelcentrum in een rij te gaan staan. Vervolgens sloten allerlei mensen achteraan zonder dat ze wisten waarom die rij er stond. Het gevaar van kuddegedrag is dat we zelf stoppen met denken. Psycholoog Salomon Asch ontdekte in de jaren 50 al dat mensen aan wie een simpele vraag wordt gesteld, een overduidelijk verkeerd antwoord geven als de rest van de groep dat ook doet.
Makelaars spelen slinks in op ons oergevoel om bij de groep te willen horen. Wie nu in de Randstad een huis wil kopen, wordt niet alleen rondgeleid, maar met tig anderen. Dat is meer dan alleen een tijdsbesparing voor de makelaar. Het gevoel dat een huis populair is, maakt dat we er meer voor willen betalen. Want als iedereen het wil, zal het wel een interessant huis zijn.
En vervolgens spelen makelaars vaak nog een psychologisch spelletje. De potentiële kopers moeten direct hun eindbod noemen. Ze weten niet van elkaar wat ze bieden. De makelaars zetten in op de winner’s curse: de vloek van het winnende bod. Volgens dit principe betaalt de winnende bieder altijd te veel. Je mag er namelijk van uitgaan dat het gemiddelde van alle biedingen een goede graadmeter is voor de waarde van – in dit geval – een woning.
Het zijn niet alleen geniepige, maar ook gevaarlijke trucs, die zich uiteindelijk ook tegen makelaars kunnen keren. Want als de huizenbubbel opnieuw barst, blijft iedereen weer jaren op zijn plek zitten. Dat is ook kuddegedrag.
About the Author
Irene van den Berg is onafhankelijk (onderzoeks)journalist en schrijft over sociale en ecologische kwesties, zoals armoede, klimaatverandering en de keerzijde van de consumptiemaatschappij. Haar publicaties verschijnen onder meer in OneWorld, NRC en Vrij Nederland.
Related Posts
Politiek is terughoudend bij aanpak superrijken: ‘Er zijn geen simpele oplossingen’ →
Privéjacht, dure auto en een groot huis: ‘ultrarijken brengen klimaatdoelen in gevaar’ →
Goede doelen moeten het niet hebben van de superrijken →
