Niemand is veilig voor schulden
Diep in de schulden? Het kan iedereen overkomen. ,,Maar weinig schuldenaren hebben hun geld verbrast”, zegt Tamara Madern, lector schuldpreventie aan de Hogeschool Utrecht.
Kan werkelijk iedereen in de schulden komen?
,,Ja, de rode cijfers zijn dichterbij dan veel mensen denken. Stel je voor: je bent kostwinner en je raakt werkloos. Het duurt meestal zo’n zes weken voordat je een WW-uitkering krijgt. Ondertussen lopen je rekeningen gewoon door, dus je bouwt een achterstand op. Met een WW-uitkering krijg je nog maar 70 procent van je laatstverdiende loon. De kans is groot dat je die achterstand daarmee niet kunt inlopen. Dan komen er incassokosten bovenop, en zo raak je verder in de problemen.”
Een kaarsje opsteken tegen de rode cijfers dan maar?
,,Nee, je kunt door je gedrag wel het risico op schulden vergroten of verkleinen. Sparen is de beste remedie tegen schulden. Als je een buffer hebt opgebouwd, dan kun je onverwachte schommelingen in je uitgaven of inkomsten veel beter opvangen. Ook een goed netwerk kan je uit de schulden houden. Daarmee bedoel ik niet dat je allemaal rijke mensen moet kennen die jouw schulden afbetalen. Het is ook al fijn als je iemand hebt die kan oppassen op je kinderen als je naar een sollicitatie- gesprek toe gaat.”
Wat is bij schulden vaker het probleem: de inkomsten of de uitgaven?
,,Het beeld dat schulden vooral bij minima voorkomen, strookt niet met de werkelijkheid. Uit onderzoek blijkt dat er geen verband is tussen een laag inkomen en problematische schulden. Onverwachte veranderingen in het inkomen, bijvoorbeeld door ziekte of werkloosheid, kunnen daaren- tegen wel tot schulden leiden. Hetzelfde geldt voor onverwachte uitgaven. Als je geen spaargeld hebt, dan kan een kapotte koelkast die samenvalt met een hoge telefoonrekening, je al in de rode cijfers brengen. Slechts een klein deel van de schuldenaren heeft zijn geld domweg verbrast.”
In hoeverre zijn mensen verantwoordelijk voor hun schulden, als het ons allemaal kan overkomen?
,,Er ligt zeker een grote verantwoordelijkheid bij mensen zelf. Maar ik vind wel dat mensen het soms heel moeilijk wordt gemaakt om het goed te doen. Overal waar je komt, word je verleid om spullen te kopen. En de overheid maakt het burgers soms ook knap lastig. Denk aan het ingewikkelde toeslagensysteem, waarbij mensen vaak achteraf geld terug moeten betalen. De politiek ziet financiële zelfredzaamheid als de oplossing voor het schuldenprobleem. Maar voor een effectieve aanpak van schulden moet de overheid ook de hand in eigen boezem steken.”
Is de samenleving te streng voor mensen met schulden?
,,Ja, in Nederland bestaat heel erg het idee dat je boete moet doen voor je schulden. Vandaar ook die hoge incassokosten. Maar die werken juist averechts. Komt het water je tot aan de lippen, dan zorgt het Nederlandse incasso- systeem ervoor dat je kopje-onder gaat. Dat idee van boete doen, zit erg in onze calvinistische volksaard. Heb je in de Verenigde Staten hoge schulden, dan kun je de sleutel van je huis inleveren en weglopen. Je bent dan alles kwijt, maar je bent er ook in één keer vanaf. Dat zou in Nederland ondenkbaar zijn.”
Niemand is veilig voor schulden
About the Author
Irene van den Berg is onafhankelijk (onderzoeks)journalist en schrijft over sociale en ecologische kwesties, zoals armoede, klimaatverandering en de keerzijde van de consumptiemaatschappij. Haar publicaties verschijnen onder meer in OneWorld, NRC en Vrij Nederland.
Related Posts
Politiek is terughoudend bij aanpak superrijken: ‘Er zijn geen simpele oplossingen’ →
Privéjacht, dure auto en een groot huis: ‘ultrarijken brengen klimaatdoelen in gevaar’ →
Goede doelen moeten het niet hebben van de superrijken →
